Het dossier van het asbestverwerkende bedrijf Asbeco uit Schoonaarde zit terug op de politieke agenda. Eind vorige maand gaf de gewestelijke milieuvergunningscommissie een nieuw en terug eensluidend positief advies voor de milieuvergunning van het Schoonaardse bedrijf. Dit wel mits enkele door Asbeco al aanvaarde voorwaarden.
Tegen 6 april moet Joke Schauvliege terug een beslissing nemen betreffende de milieuvergunning voor Asbeco. En wat ze ook doet, nu al lijkt zeker dat dit voor de tweede maal op de tafel van de Raad van State zal belanden.
Tegen begin april moet Joke Schauvliege (CD&V), Vlaams minister voor het Milieu, een nieuw en tweede besluit in de zaak nemen. Haar eerdere beslissing die negatief was voor Asbeco werd door de Raad van State vernietigd. Bij Asbeco heeft men het over politiek gemarchandeer.
Wonderproduct
Als je onze politici bezig hoort dan klinkt steeds de roep om het ondernemerschap te steunen, de tewerkstelling te bevorderen en te zorgen voor een zo goed mogelijk economisch klimaat. Ondernemers dient men, aldus al onze politici, in de watten te leggen. Zeker tegenwoordig klinkt in de media en de politiek overal dan ook luidkeels: ‘Leve de ondernemer’.
In realiteit echter valt dit soms nogal eens tegen. Zeker als men een kleine garnaal is die financieel en zakelijk niet veel te betekenen heeft en ook als diezelfde politici zien dat er ook met andere slogans stemmen te halen zijn. En dan klinkt het tegen diezelfde ondernemer soms zonder veel aarzelen: ‘Rot op’.
Koen Heymans van Asbeco poogt zich al meer dan vijf jaar lang tevergeefs in Schoonaarde te vestigen. Politici steken er ondanks de waslijst aan unanieme positieve adviezen steeds een stokje voor.
Een hiervoor zo te zien typerend geval is het verhaal van Asbeco uit Schoonaarde. Asbeco is het zusterbedrijf van Libreco dat actief is op de KMO-zone aan de Schelde in Schoonaarde. Libreco is actief in de afbraak van gebouwen met asbest erin. Een bloeiende business nu men gelukkig overal inziet hoe levensgevaarlijk dit product is.
Tot over een twintig jaar deed de overheid en een producent als Eternit nog alsof er niets aan de hand was. Asbest was een wonderproduct dat overal in de bouw qua isolatie als een mirakelmiddel werd gezien. Tot bleek dat de stofdeeltjes ervan via de longen op lange termijn dodelijk zijn.
Rematt
Werd asbestafval vroeger door Jan met de pet en Miet met de schort zelfs gebruikt als wegverharder dan is het nu overal taboe. Alles wat asbest bevat moet desnoods onmiddellijk weg. En dus heeft Librico handen vol werk. Het probleem is echter dat er voor de verwerking van die asbestafval in ons land maar een bedrijf is, Rematt in Mol. En die heeft dus een monopolie, met alle gevolgen van dien.
Voor Libreco die zijn asbest in Mol moet kwijt raken is dat natuurlijk geen goede en vooral een dure zaak. Reden waarom het zelf dit afval wil verwerken. Nadelig voor Rematt die zo een goede klant dreigt te verliezen. Maar de nood aan asbestverwerking blijft groot, zeker nu iedereen zo snel mogelijk van zijn asbesthoudende bouwmaterialen af wil.
Een asbestverwerker zoals Rematt verwerkt het asbesthoudend bouwafval tot betonblokken waarin dat afval dan wordt opgeborgen. Die betonblokken gaan dan naar speciaal hiervoor geschikte afvalstorten zoals de Hoge Maai in de Antwerpse haven waar ze gewoon gedeponeerd worden en bedolven onder een laag grond. Asbest zelf is een in de grond voorkomend mineraal en keert dus zo ingebakken in beton terug naar de grond.
Dat monopolie van Rematt is mede de reden waarom OVAM, de Openbare Vlaamse afvalstoffenmaatschappij, in Vlaanderen liefst minstens een tweede verwerker van asbesthoudend afval wil zien. En Schoonaarde in Dendermonde is op dat gebied goed gelegen, voldoende ver van Mol.
Annie Van den Berghe, al meer dan 7 jaar het enige Schoonaardse gemeenteraadslid, bleef in gans de zaak zoveel mogelijk op de vlakte. Pas toen het langs alle kanten rond die kwestie stormde nam ze tegen Asbeco stelling. En toch werd zij en niet de actievoerders in 2012 als gemeenteraadslid herkozen.
Voor Librico/Asbeco lijkt de eigen verwerking van asbestafval dan ook een financieel zeer interessante zaak. Het moet dan niet meer naar Mol zijn afval gaan dumpen maar kan die zelf verwerken. En bovendien gaat het ook een berg asbesthoudend afval kunnen aantrekken die het dan zelf kan verwerken. Het vormt mede de drijfveer voor het optreden van Koen Heymans, man achter beide bedrijven.
Ongeruste buurt
Eerst poogde hij zijn bedrijf te te realiseren in de oude lokalen van ijsmaker Iglo/Ola in de Baasroodse wijk Den Briel aan de Schelde. Dat is een regionaal bedrijventerrein maar in de praktijk ook woongebied. En dat botste op lokaal verzet. Sommige woningen stonden pal naast de plek waar zijn bedrijf zou komen. Een onhoudbare toestand wat hij nu ook blijkbaar beseft.
En dus kwam er plan B, het lokaal industrieterrein Scheldemeersen in Schoonaarde, in de gebouwen van zijn Libreco en ook naast het vroegere UCB, een zogenaamd Sevesobedrijf met dus groot brand- en ontploffingsgevaar. Ook hier liep het niet van een leien dakje en diende hij uiteindelijk een milieueffectenrapport (mer) te laten opmaken.
Want ondertussen was men ook in Schoonaarde op hun hoede. En leek het Dendermondse stadsbestuur een vestiging in Schoonaarde eerst gunstig gezind dan ontstond bij de buren vlug onrust. Het woord asbest was immers gevallen en na de herrie in Den Briel zagen sommigen er de komst van Asbeco naar Schoonaarde helemaal niet zitten.
En al snel begon men er ook actie te voeren vooral onder impuls van Eddy Mertens en Pascal De Roock, twee toen beginnende lokale politici. Zo zat Eddy Mertens toen voor Open VLD in de OCMW-raad en maakte Pascal De Roock zich op om het lokale boegbeeld voor de N-VA te worden.
Een kleine maar erg actieve groep uit Schoonaarde voerde de druk op de politici op, zoals hier op de gemeenteraad van 6 september 2009. En ze hadden tot heden succes.
En dus kwam dit verhaal rond Asbeco als een godsgeschenk, interessant om zich in hun gemeente te profileren tegen Asbeco. Zelfs al beweren beide hun partijen de meest ondernemersvriendelijke van het land te zijn.
Betogingen
Al snel begon men natuurlijk met een petitie, affiches en spandoeken en zette men het stadsbestuur onder druk. Ook kwamen er twee betogingen, een in Schoonaarde zelf – een nooit in het dorp gezien fenomeen – en een in het Dendermondse stadscentrum.
De Open VLD riep in volle vakantieperiode hiervoor zelfs een speciale gemeenteraad bij elkaar, hopend zo de meerderheid in een slecht daglicht te stellen. Tevergeefs want daar stak die meerderheid zeer vlot een stokje voor. Met lachende gezichten bij vooral CD&V natuurlijk. Deze drong nu ook openlijk aan op een njet tegen Asbeco.
Was de lokale CD&V-politica Annie Van den Berghe tot dan grotendeels op de vlakte gebleven dan sprak ze nu volmondig haar verzet uit tegen de komst van Asbeco. Van de betogingen bleef ze echter opvallend weg.
Een deel van de politieke herrie was ook veroorzaakt door de houding van François De Bleser (CD&V), de toen nieuwbakken schepen voor Leefmilieu. Die verklaarde zich tijdens de debatten voor de provinciale milieuvergunningscommissie akkoord met het commissievoorstel voor een milieuvergunning op proef voor twee jaar.
In de hoop te scoren riep de Open VLD op 24 augustus 2011 zelfs in volle vakantie een speciale gemeenteraad over de kwestie samen. Door zelf een motie voor te stellen raakten de plannen van Open VLD nergens. Breed glimlachend verlieten de leden van de meerderheid nadien de zaal.
Koen Heymans: “Kijk die man had als opdracht om daar neen te zeggen maar tijdens die debatten hoorde hij daar dat hij juridisch geen been had om op te staan. Zijn enigste optie was daarom dan ook dit voorstel van al die adviserende instanties bij te treden. Wat hij toen deed was logisch.”
Tot woede van zijn partijgenoten echter die zo onder politieke druk kwamen te staan van de oppositie. Ook medebestuurder sp.a kon er vermoedelijk niet mee lachen. Zij deed immers wel mee aan de betogingen tegen Asbeco. Het gevolg was dat burgemeester Piet Buyse (CD&V) een brief naar de provincie stuurde waarin hij het standpunt van zijn schepen desavoueerde.
Positieve adviezen
En alhoewel de provinciale milieuvergunningscommissie mits wat aanpassingen aan de vergunningsaanvraag positief was voor een proefperiode van twee jaar weigerde het provinciebestuur de vergunning. De gedeputeerde voor Leefmilieu is immers Jozef Dauwe (CD&V) die toen ook in de Dendermondse gemeenteraad zat.
En alhoewel politieke spelletjes officieel geen rol speelden kwam die beslissing zeker niet als een verrassing. De gemeenteraadsverkiezingen kwamen er aan waarbij CD&V de zeer hete adem van de N-VA in haar nek voelde.
Het weigeren door de provincie van een milieuvergunning klasse I aan Asbeco was dan ook de logica zelf, die dan van de politiek. Normaal immers volgt de provincie steeds het advies van haar milieuvergunningscommissie, nu plots niet. Reden waarom Asbeco het heeft over op haar kosten gevoerde politieke spelletjes.
Bijna zeker voor de eerste maal was er een betoging in Schoonaarde, een kleine landelijke gemeente. Hier Eddy Mertens die de aanwezigen toespreekt.
En na de weigering van de provincie ging Asbeco dan maar zoals kon verwacht worden in beroep bij de Vlaamse minister van Leefmilieu Joke Schauvliege. En opnieuw speelde zich eenzelfde scenario af zoals op de provincie.
Ook nu waren er terug eensluidende adviezen van alle instellingen, van Ruimtelijke Ordening over OVAM tot Ruimtelijke Planning en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). En zoals de provincie voorheen deed negeerde ook de minister al die adviezen. Haar besluit kwam er op 18 april 2012, 6 maanden voor de lokale verkiezingen.
Te milieubelastend
Daarbij baseerde Schauvliege zich op een spitsvondigheid van de toenmalige Dendermondse schepen voor Ruimtelijke Ordening Bart Van Malderen (sp.a) en zijn dienst. Daar stelde men dat Asbeco een te milieubelastend bedrijf was dat niet paste in de KMO-zone Scheldemeersen. Het idee, aldus nog die interpretatie, was dat men hier de schade voor het leefmilieu verder ging afbouwen.
En ook nu weer ging een koppige Koen Heymans in beroep, ditmaal naar de Raad van State waar partijpolitiek minder lijkt te spelen. En die maakte in haar arrest van 31 oktober 2013 brandhout van het ministerieel besluit en dus de achterliggende redenering ervan.
Daarbij zag men een contradictie tussen de door het Dendermondse gemeentebestuur ontwikkelde argumentatie rond de KMO-zone Scheldemeersen en het mer rond Asbeco. Dat mer toonde immers aan dat Asbeco niet milieubelastend is voor de natuur van de ernaast gelegen Scheldevallei. En dus kon men die vergunning voor Asbeco met de hier door de minister ontwikkelde argumentatie niet weigeren.
En daarom komt er een tweede ronde bij de minister om een milieuvergunning te bekomen. Die moet ze nemen tegen ten laatste 6 april 2014, een zeven weken voor de nationale, Europese en gewestverkiezingen. En ook nu weer voelt CD&V de zeer hete adem in de rug van de N-VA. Wel lijkt er lokaal in Schoonaarde nu – voorlopig? – amper iets te bewegen.
Maar Koen Heymans van Asbeco is op zijn hoede. Hij vreest nieuwe spelletjes maar wil doorduwen. “Kijk op dat kabinet van Joke Schauvliege werkt Lien Verwaeren die nu voor CD&V in Dendermonde ook schepen is voor Cultuur. En dan stel ik mij vragen. Maar desnoods ga ik terug naar de Raad van State”, aldus Koen Heymans.
De week nadien trok men met spandoeken tegen Asbeco dan maar naar Dendermonde zelf om er te betogen. Ook hier waren er weinig betogers. En van solidariteit van de bewoners van Den Briel die aan Asbeco ontsnapt waren was er voor zover geweten ook geen sprake. Alleen in Schoonaarde en in de politiek leek men het zich deels aan te trekken.
Voor Lien Verwaeren zijn er echter geen problemen: ”Sommigen zullen dat misschien niet verwachten van een ministerieel kabinet maar hier houden we ons wel aan de deontologie. Vooreerst zit ik op Cultuur en niet op Leefmilieu en zelfs hier op deze dienst kom ik nooit tussenbeide als het over Dendermondse dossiers gaat. Dan blijf ik er af.”
Radicaal van tafel
In Schoonaarde vreest actievoerder Pascal De Roock echter andere spelletjes en stelt zich vragen bij de neutraliteit ervan. In Schoonaarde klinkt zelfs woord corruptie, zonder daarvoor echter enig bewijs te leveren.
Daarbij veegt hij al die nu al driemaal uitgebrachte serie positieve adviezen radicaal van tafel: “Kijk Ovam wil perse een tweede verwerker van asbestafval en dus zijn die uiteraard voor. En dan heb je Arcadis die dat mer maakte dat Asbeco betaalde. Die gaat toch alleen maar schrijven wat Asbeco wil.”
Ook het brandweerverslag voldoet voor hem niet. “Dat bedrijf is te gevaarlijk voor de omgeving en hoort hier niet thuis. In Nederland gebruikt men ook een andere techniek met verbranding tot een 2000 graden en dat is veilig. Dit niet. Maar die techniek is te duur en dan wordt Asbeco veel minder rendabel. Daar knelt het schoentje”, stelt De Roock.
Pascal De Roock blijft de strijd tegen Asbeco voorzetten en zal desnoods eveneens naar de Raad van State stappen.
Bovendien wijst hij op het feit dat tegen het bedrijf al een klacht bij het parket onderzocht wordt wegens haar praktijken rond asbestafval. Verder ontkent hij dat er in Schoonaarde maar beperkt protest was tegen het bedrijf. “Die klacht van hem seponeerde men al”, verklaart Koen Heymans.
Pascal De Roock: “We hebben met onze petitie veel handtekeningen kunnen verzamelen, en er waren inderdaad maar 184 betogers toen in Schoonaarde maar op een bevolking van een 1600 mensen (feitelijk zijn er dat begin februari 2014 al 2190, nvdr.) is dat toch wel veel.”
En dat noch hij noch Eddy Mertens verkozen raakten is volgens hem niet direct een gevolg van een mogelijks gebrek aan lokale interesse voor de kwestie. Bij de verkiezingen van oktober 2012 haalde hij 414 stemmen, Eddy Mertens 352 en een in deze kwestie op de vlakte gebleven Annie Van den Berghe 766 stemmen en werd zo verkozen.
Cynisch
Pascal De Roock: “Kijk er stonden toen in totaal 11 mensen van Schoonaarde op al die lijsten en dat was een nooit gezien aantal. Ze maakten het ons zo moeilijk om te scoren.” Kenners stellen dat hij bovendien van de N-VA een verbod had om buiten Schoonaarde reclame te maken.
Men vreesde volgens die bronnen dat sommigen van de partij dan niet verkozen zouden worden. En die reclamebeperking was , stelt men daar nog verder, een voor hem grote handicap. Hij brak trouwens sindsdien met die partij.
Koen Heymans ziet zich het slachtoffer van politieke spelletjes en is erg cynisch over bepaalde actievoerders tegen zijn bedrijf.
Koen Heymans wuift de kritiek op hem hier weg: “Kijk in de sector neemt men het bij vele bedrijven helemaal niet nauw. Vanaf meer dan 1 kg asbest moet je een milieuvergunning klasse II hebben. Bijna niemand heeft er een want dan zou elke container met asbesthoudend afval die je nu overal ziet staan zo’n milieuvergunning moeten hebben.”
Ook is hij erg cynisch over die protesten tegen Asbeco: “Een van die mensen zat recent zijn dak dat asbesthoudende stoffen bevat te ontmossen. Maar dat mag niet eens. Een andere fervente actievoerder was nadien in de gemeente een woning aan het afbreken en gooide de asbesthoudende golfplaten zo in stukken op de grond. Wat verboden is maar dan voor hem wel kon.”
Het vermoeden is dat de zaak echter na de beslissing van Joke Schauvliege, in welke richting ook, niet van de baan zal zijn. “Keurt Joke Schauvliege de vergunning toch goed dan gaan wij vermoedelijk in beroep bij de Raad van State. Uiteraard gaan wij dat eerst moeten bekijken maar die optie overwegen wij zeker”, oppert Pascal de Roock.
Willy Van Damme