De plannen voor een overslaghaven aan de Schelde in de Baasroodse wijk De Nieuwe Briel nemen een nieuwe belangrijke wending. Beslist is om ook de site van vatenreiniger Alvat, gelegen in Buggenhout, te incorporeren in dit project.
Alvat
De provincie, samen met de Oost-Vlaamse Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) en de NV Waterwegen en Zeekanaal (W&Z), het Vlaams overheidsbedrijf dat eigenaar is van de Vlaamse waterwegen in de regio, willen hier namelijk een overslaghaven realiseren.
Een grafische uitwerking van het mobiliteitsplan voor die overslaghaven. Paars is industriegrond met uiterst rechts de voorziene locatie. Ernaast stroomopwaarts ligt de site Alvat.
Het is een project dat de steun heeft van de Dendermondse gemeenteraad, in wezen ook van de oppositie. Zij het dat die natuurlijk opmerkingen maken betreffende de uitwerking van het project. Vooral dan rond de mobiliteit. Bezorgdheden die er trouwens ook bij het stadsbestuur zijn.
Recent besloot de provincie en haar partners nu ook de ernaast gelegen site van het vroegere vatenreinigingsbedrijf Alvat/Tout Futs daar bij op te nemen. Maar dat ligt in de gemeente Buggenhout waar men met dit 5 hectare groot terrein juist andere bedoelingen had. Eerst richting wonen en recreatie en toen dat mislukte met als eindbestemming een KMO-zone in combinatie met recreatie en groenvoorziening.
Het oog van de plannenmakers viel daarbij op de wijk Nieuwe Briel in Baasrode, een oude industriezone die nog steeds trouwens dienst doet als overslaghaven voor een beperkt aantal bedrijven waaronder graanhandel Lambert-Seghers.
Het is ook een wijk waar kriskras doorheen het gebied enkele tientallen woningen staan, soms pal tegen bedrijven aan. Allen uiteraard zonevreemd. Bovendien is dit een zeer oud grotendeels teloorgegaan industriegebied dat sinds het wegkwijnen van de riviervaart in de jaren zestig van de vorige eeuw in verval is. Een multinational als Unilever werd deels hier geboren.
Scheldebocht
De Buggenhoutse burgemeester Tom Van Herreweghe is furieus over de plannen van de provincie voor de site Alvat in de wijk Oude Briel en wil desnoods naar de Raad van State stappen om dit te verhinderen.
Het gebied, gelegen in een bij schippers zeer goed gekende Scheldebocht, is ook al van in de zestiende eeuw een overslaghaven voor het toen in volle glorie verkerende Antwerpen. De Briel was in die periode decennia lang zelfs de voornaamste haven voor de passagiersvaart in de Nederlanden. Massa’s goederen komende van de wereldhaven die Antwerpen was vertrokken er van daar naar Aalst, Dendermonde, Asse en Brussel.
Logisch dus dat de overheid naar die wijk keek voor haar havenplannen. Kwestie van het vervoer van goederen zoveel mogelijk over water te laten gebeuren. Wat trouwens zeer goed lukt. Wat betreft Antwerpen en ook Gent zitten spoor, water en weg qua volume zelfs nu al op ongeveer dezelfde hoogte. Alleen met de haven van Zeebrugge wil het nog niet goed lukken.
Maar die plannen voor een overslaghaven stuiten lokaal op veel verzet. De mensen die er al sinds mensenheugenis wonen vrezen terecht de onteigeningen die aan dit project gebonden zijn. De zaak zit dan ook in nesten, mede wegens de kwestie van de mobiliteit en de onwil van de Vlaamse overheid om snel de nodige fondsen vrij te maken om dit probleem op te lossen.
Al zeer veel jaren ligt de site van vatenreiniger Alvat er verlaten en roestig bij.
Vijandige overname
Nu heeft dus de provincie besloten om de site van Alvat bij dit gebied op te nemen. Dit is nu officieel ook een industrieterrein en ligt bijna pal naast de geplande overslaghaven aan de Schelde. Deze uitbreidingsplannen behelzen wel alleen de site zelf. Van de rest van die woonwijk Oude Briel blijft men af. “Het zal ook alleen maar logistiek zijn, geen vervuilende of zware industrie”, klinkt het bij de provincie.
In Buggenhout reageert men zo te horen erg kwaad op die plannen voor Alvat. Burgemeester Tom Van Herreweghe (NCD): “Wij zien dit als een vijandelijke overname en het doodknijpen van ons project. Wij hebben met de firma Santerra, een specialist in de sanering van vervuilde gronden, een concreet voorstel uitgewerkt om dit gebied om te vormen tot een zone voor kmo’s en recreatie met groenvoorziening. En dat zien wij nu zomaar verdwijnen.”
OVAM verwijderde bij Alvat al meer dan 30.000 ton veelal uiterst giftig afval. Nu moet nog de grondsanering maar daarvoor is het wachten op de uiteindelijke bestemming van die 5 hectare grote zogenaamde brownfield.
De protesterende burgers uit de Nieuwe Briel in Baasrode lijken er dan ook met het Buggenhoutse gemeentebestuur een partner-in-de-strijd te hebben bijgekregen. Tom Van Herreweghe: “Wij gaan ons met alle middelen verzetten tegen dit plan, desnoods stappen we zelfs naar de Raad van State om dit te bestrijden.”
Bij het actiecomité tegen de overslaghaven reageert Jan Van Steen niet verrast: “Feitelijk gaat men hier terug naar het oorspronkelijk plan dat ook al Alvat omvatte. Dat haalde men er toen wegens Buggenhouts verzet uit. Gelijktijdig poogt men de mensen hier te tergen en leven de bewoners in de wijk verder in de onzekerheid. Deze zoveelste koerswijziging die aantoont dat ze dit project niet zinvol kunnen invullen.”
Ongeziene vervuiling
Alvat was in de regio in de jaren zeventig van de vorige eeuw gekend als een reiniger van metalen vaten die het helemaal niet nauw nam met de milieuvereisten. Het was een tijd dat op dit vlak praktisch alles nog toegelaten was.
De zwaar giftige smurrie loosde men gewoon rechtsreeks via een buis gelegen onder het waterpeil in de Schelde. En veel vuil dumpte men ook gewoon in een enorme put waarna men er een laag asfalt over gooide. Probleem opgelost.
Het bedrijf verspreidde bijwijlen ook een enorme stank die vermoedelijk ook zeer giftig was. Maar in het Buggenhout van toen liet men gewoon betijen. Het is rond Alvat dat de nog in hun kinderschoenen lopende groene jongens de eerste milieuacties in de regio voerden met de wijk die uit protest vol zwarte vlaggen hing.
Sinds de sluiting van Alvat kan de wijk Oude Briel nu eindelijk herleven. Het is een zeer oude buurt die in de middeleeuwen naar Buggenhout en het toenmalige Brabant verhuisde, weg van het Land van Dendermonde.
Uiteindelijk verdween de zaak na eerst via een overname de doodstrijd nog wat te hebben gerekt. Al veel jaren ligt de site er als een roestige verwilderde boel bij. De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) die al meer dan 30.000 ton (!) veelal zeer giftig afval verwijderde, wou de site kopen van de curator maar heeft daar gezien de Buggenhoutse plannen dan van af gezien. Mogelijks koopt W&Z nu het terrein.
Dure grondzuivering
Het probleem is de verdere grondzuivering. Moet dat naar industriegrond, parkgebied of naar woongelegenheid? Voor iedere bestemming is er immers een andere vereiste qua grondzuiverheid. En de site zuiveren naar bouwgrond die dus ook geschikt is voor tuinbouw kost pakken meer dan het zuiveren richting bedrijfsterreinen.
Toen men in Buggenhout het eerste gemeentelijk ruimtelijk structuurplan opmaakte was er dan ook een stevige interne discussie binnen de bestuurlijke meerderheid waarbij NCD en toenmalig coalitiepartner sp.a streefden naar recreatie en woningbouw. Open VLD wilde het behouden zien als industriezone.
Het moest passen in een ambitieus toeristisch project rond de Schelde. En liefst zag men hier een pak woningen, meer dan 200. Hierbij dient men ook te beseffen dat Geert Hermans (NCD), eerste schepen en verantwoordelijk voor onder meer Ruimtelijke Ordening, vlakbij Alvat woont.
Woningenquota
Maar elke gemeente of stad heeft tegenwoordig eigen quota voor woningen en die moeten normaal tegen de dorpskernen aanleunen. Waarbij Buggenhout als landelijke groene gemeente wettelijk in het buitengebied ligt met daardoor weinig ruimte voor veel nieuwe woningen. Zeker geen 200 plus als hier.
Schepen Geert Hermans wonende op de Oude Briel beheert het dossier van Alvat in Buggenhout maar moet zijn mooie plannen nu vermoedelijk opdoeken. Hij was wegens verlof niet bereikbaar voor commentaar.
En dus dacht Buggenhout de site in te passen in het Dendermondse kleinstedelijk gebied – dat was men toen aan het opmaken – wat dan voor de gemeente extra quota voor huisvesting kon opleveren. Maar dat betekende wel dat Dendermonde die 200 woningen dan niet zelf zou kunnen realiseren.
Dit terwijl de intercommunale voor streekontwikkeling DDS in het Dendermondse Vlietberg al een groot project voor een 500 woningen in de startblokken heeft zitten. Met de sociale huisvestigingsmaatschappijen Volkswelzijn en de Sociale Bouw- en Kredietmaatschappij die een gelijkaardig aantal woonsten willen realiseren in het eveneens Dendermondse Elsbos. Een plan dat mogelijks volgend jaar kan starten met de wegenaanleg.
Mooie site
En die wilden uiteraard die plannen niet terugschroeven. Ze investeerden er immers al een fortuin in. En dus viel dit Buggenhoutse plan in duigen. Bovendien gingen de saneringskosten de prijs voor de kavels vrij tot zeer duur maken. Wat commercieel niet direct interessant is.
De actiegroep tegen de plannen voor die overslaghaven op de Nieuwe Briel krijgen er met Buggenhout zo te zien een stevige partner bij.
Daarna vatte men dan het plan op voor een KMO-zone samen met groenvoorziening en recreatie. Op papier een mooi plan waarover men al wat jaren aan het onderhandelen is. “Die plek is mooi en geeft mogelijkheden maar het ontbreekt Buggenhout echter aan visie en daadkracht en wat nu gebeurt hebben zij feitelijk deels aan zichzelf te danken,” stelt een kenner van het dossier.
De provincie heeft die plannen nu echter de doodsteek toegebracht. “Dit terrein ligt aan de Schelde, wordt al veel jaren niet gebruikt en is bovendien industriegrond. Het is dan ook niet meer dan logisch dat we dit mee opnemen bij het plan voor de overslaghaven daar”, klinkt het bij de provincie.
Pikant detail is dat een der provinciale gedeputeerden Hilde Bruggeman is. Zij is lid van de Open VLD en woonachtig in Buggenhout. Waarbij haar partij er ook nu nog steeds deel uitmaakt van de lokale meerderheid. Een duidelijk heel delicate positie.
Willy Van Damme
Opmerking:
Bart De Bondt, de historicus en specialist in de Baasroodse geschiedenis, stelt dat de passagiershaven zich in het dorpscentrum situeerde en de wijk Nieuwe Briel vemoedelijk pas in de eerste helft van de zeventiende eeuw in gebruik werd genomen, dit als houthaven. De wijk Ouden Biel is, naar hij stelt, veel ouder en was ook meer bevolkt.