Syria–Dromen van een staakt-het-vuren

De onderhandelingen in Genève over een vredesakkoord in het Zwitserse Genève zijn door VN-onderhandelaar Staffan de Mistura tijdelijk opgeschort tot 25 februari. Amper verbazend te noemen.

De door Saoedi Arabië gefinancierde opstandelingen van het Hoog Onderhandelingscomité (HOC) eisen onder meer het stopzetten van de bombardementen op de door hen bezette gebieden. Zonder dat staakt-het-vuren gaan ze niet onderhandelen. Maar die eis staat in wezen haaks op de in Wenen tussen de grootmachten gesloten akkoorden over Syrië.

En al Qaeda?

Met andere woorden: Er komen volgens de huidige formule geen vredesgesprekken. Tussen de betrokken buitenlandse mogendheden binnen de Internationale Syrië Steungroep (ISSG) was afgesproken dat men ging streven naar een unitair, democratisch en seculier Syrië en een vredesakkoord met een staakt-het-vuren tussen de regering en een aantal strijdende partijen.

Zelfs drie dagen na de start van de gesprekken wist de Syrische regeringsdelegatie nog steeds niet met wie ze juist onderhandelde. Ondanks beloften weigerde VN-bemiddelaar Staffan de Mistura hen een lijst met namen te overhandigen. De namen van de regeringsdelegatie waren reeds voor de start der gesprekken openbaar gemaakt.

Hier kwam al het eerste groot probleem boven water, namelijk welke strijdende partijen bedoelde men. Er zijn er immers naar schatting een 160 en dat wijzigt zowat elke dag. En dus werd afgesproken dat Jordanië en Rusland een lijst gingen opmaken van aanvaardbare rebellengroepen en partijtjes. Maar die lijst kwam er nooit.

Dat ISIS er buiten zou blijven was duidelijk. Maar wat met de Syrische tak van al Qaeda, Jabhat al Nusra? Qatar heeft lang pogingen ondernomen om hen los te koppelen van al Qaeda en had daar fortuinen voor over.

Maar het lukte niet, zij weigerden en hen officieel en direct bij die vredesgesprekken betrekken was daarom praktisch onmogelijk. Al Nusra zou zelfs los van al Qaeda hoe dan ook weigeren over vrede te onderhandelen zoals ze voorheen al de fortuinen van Qatar om principiële reden weigerden. Al Qaeda die over vrede praat? Alleen al het gedacht opperen is waanzin.

In front met al Qaeda?

Bovendien heeft de groep in het verleden massa’s geld, moderne zelfs zware wapens en materiaal gekregen van haar sponsors uit de VS, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Qatar, Turkije en Saoedi Arabië. Het gevolg was dat ze kon uitgroeien tot de na ISIS, de van haar vervreemde zusterorganisatie, sterkste rebellengroep in Syrië. Een extra fortuin was dus niet direct nodig.

Maar door die geldstromen kon het zijn wil aan de andere rebellengroepen opdringen. Zeker ook omdat Ahrar al Sham, opgericht door mensen van al Qaeda, dankzij steun van diezelfde landen, in het westen van Syrië kon uitgroeien tot de tweede machtigste formatie na al Nusra. En het is in dit gebied dat de echte oorlog wordt uitgevochten.

Zowel in het noorden van Syrië met het Leger van de Verovering, het zuiden met het Zuidelijk Front en meer in het centrum is al Qaeda de nummer een, de baas. Zeker door de relatief goede samenwerking met Ahrar al Sham.

Randa Kassis, vertegenwoordigster van Syrische vrouwengroepen en de Beweging voor een Pluralistische Maatschappij, noemde de wijze waarop Staffan de Mistura optrad de reden voor het falen van de gesprekken in Genève. Hij had volgens haar nooit mogen toegeven aan de eisen van Saoedi Arabië.

Alleen in Oost-Ghouta, een landbouwgebied ten oosten van de hoofdstad Damascus, is het Leger van Islam, de veruit sterkste formatie. Alhoewel al Qaeda hier wel nummer twee is en in de gevechten tegen het leger een grote rol speelt.

Geen seculiere staat

Toen dan Saoedi Arabië zijn HOC vormde dacht het een meesterzet te doen. Het verzamelde een paar vroeger seculier geachte politici en enkele rebellengroepen waaronder puur salafistische terroristenbendes zoals Ahrar al Sham en het Leger van Islam in een groep en trok ermee naar de onderhandelingstafel.

Bovendien werden degelijk ogende figuren als Riad Hijab en Georges Sabra (1) door de Saoedi’s naar voor geschoven om de gesprekken leiding te geven. Mannen zonder ruige baard en met maatpak en das. Zoiets als beschaafd volk. En wie de corrupte praktijken van de Saoedi’s kent weet hoe ze mensen en groepen kopen. Die ‘respectabele’ politici moesten dan de eisen verwoorden van die salafistische groepen.

En dus weigerde men de in Wenen onderhandelde uitgangspunten over een democratische en seculiere staat te aanvaarden. Men had het dan in de princiepsverklaring van dat HOC maar vaag over de nood voor een Syrische ‘civiele staat’ en ‘democratische mechanismen’.

Maar zelfs dat bleek niet voldoende voor het HOC. Onderhandelen, zelfs indirect, met de Syrische regering is voor die groepen in wezen zoiets als hoogverraad, strafbaar met de dood. De onthoofding roept dan snel.

Een vechtersbaas van de salafistische terreurgroep Ahrar al Sham Op 17 januari 2016 fier op hun media poserend met een onthoofde Syrische soldaat in Harbanifsah, een stad in de provincie Hama op de noordelijke oever van de rivier Orontes. Een plaats waar al enkele weken hevig voor wordt gevochten. Ahrar al Sham mocht van de Mistura mee onderhandelen, het zijn volgens onze media immers (sic) gematigde rebellen.

En om die gesprekken te verhinderen kwam het HOC plots met nieuwe voorafgaande eisen zoals het beëindigen van de bombardementen, het vrijlaten van de gevangen en het stopzetten van de belegeringen.

Vechten in Aleppo

Over hun militaire activiteiten en gevangenen – zo ze die ooit veel maakten – natuurlijk geen woord. In wezen eisen ze nog voor ze nog maar aan tafel zitten zoiets als de overgave van het Syrische leger. Sinds de Russische interventie krijgen die salafistische terreurgroepen alleen nog maar klappen en raken zij op alle fronten steeds meer in de knel. En dus is die eis vanuit hun standpunt natuurlijk perfect verstaanbaar.

Maar dat gaat regelrecht in tegen wat door de ISSG in Wenen voorheen was afgesproken. Daar stelde men dat men wel een staakt-het-vuren ging nastreven maar de oorlog tegen al Qaeda en ISIS ging verder zetten. En aangezien al Qaeda in bijvoorbeeld Aleppo nu zij aan zij vecht met een serie andere rebellengroepen, lid van dat HOC!, kan er hier van het staken van de strijd geen sprake zijn.

Alleen lokale vredesakkoorden zoals hier in februari 2014 in Babila vlakbij Damascus zijn mogelijk. Dit kan vele vormen aannemen. Hier trokken de buitenlandse jihadisten weg en bleven de lokale rebellengroep ter plekke, leverde haar zware wapens in en aanvaarde de aanwezigheid van de Syrische regeringsadministratie. Met verder een amnestieregeling.

Integendeel, men zou volgens het akkoord van Wenen de strijd zelfs moeten opvoeren. Maar dat wil dit HOC echter niet. Over het verbreken van de banden met al Qaeda zwijgen zij bijvoorbeeld geheel. Moesten de Syrische regering en de Russen hun bombardementen rond de stad Aleppo nu stoppen dan zou dat een zware inbreuk betekenen op wat in Wenen was afgesproken, onder andere met Saoedi Arabië.

Dat Staffan de Mistura, Ban Ki-moon, John Kerry en Laurent Fabius, zij het beperkte, kritiek hadden op die bombardementen komt dan ook eigenaardig over. Voorheen immers hadden zij afgesproken om de strijd tegen al Qaeda in Syrië te intensifiëren. Nu Rusland en de Syrische regering dit doen is er dit. In feite zouden zij moeten eisen dat dit HOC alle banden met al Qaeda verbreekt. Maar dat weigeren die.

Generaal zonder leger

In die zin is de in Genève gedane belofte van Riad Hijab om, in ruil met het vrijlaten door de regering van de vele gevangenen, de belegering door rebellen van twee stadjes in de provincie Idlib te beëindigen gewoon fantasie.

Die belegering is immers het werk van al Qaeda en zusterorganisatie Ahrar al Sham. Ahrar al Sham is officieel wel lid van dat HOC maar is zeker niet bereid om dat beleg te beëindigen. En dan is er nog al Qaeda.

Er is al maanden geleden een akkoord gemaakt tussen al Qaeda en Ahrar al Sham met de regering rond de belegering van die twee stadjes in Idlib, Kafarya en al Fouah, en de door die groepen bezette maar omsingelde Zabadani en Madaya. De rebellen zouden zich uit die twee steden terugtrekken en in ruil mochten de burgers die stadjes in Idlib dan verlaten. De militairen daar zouden wel blijven.

Ahrar al Sham, die met Jabhat al Nusra het sterkst staat in het belegerde Madaya voerde een alleen misselijk makende campagne rond de verschrikkelijke toestand voor de achtergebleven burgerbevolking daar. Typisch voorbeeld waren deze foto’s die zoals deze tweet aantoont eerder gebruikt waren om elders het achterhouden van voedsel door het Leger van Islam aan te klagen. Het uiterst links in beeld komende meisje is in feite een Libanese. Zie onder. Of hoe een jongen plots een meisje werd!

Ondanks de zware miserie in die plaatsen raakte het akkoord niet geheel uitgevoerd door de obstructie in Idlib van die groepen. Hoe in ‘s hemelsnaam zou het HOC dit akkoord dan doen uitvoeren? Het recente voorstel van het HOC was bovendien gezien het enorme onevenwicht voor Damascus totaal onaanvaardbaar. Wat men in Riaad natuurlijk goed wist. En gezien de link met al Qaeda dus in strijd met het akkoord van Wenen.

Het meisje ziet hier, samen met haar vader, hoe die salafisten haar foto schaamteloos misbruikten. Het was de pro-Saoedische Libanese krant The Daily Star die het verhaal openbaar maakte. Zij woont in het zuiden van Libanon.

Riad Hijab is in wezen een generaal zonder leger, een koning zonder land. Een praatbarak zonder ballen. Zijn beloften en die van het HOC zijn daarom waardeloos. De echte bazen van het HOC zijn natuurlijk de NV Huis van Saoed maar de vraag is of die gezien hun huidige agressieve politiek wel een oplossing voor Syrië willen.

De EU en ook de VS willen snel een einde maken aan de oorlog in Syrië om puur interne reden zoals de terreuraanvallen en de onoverzichtelijke vluchtelingenstroom. Het is een drama dat echter geheel voor rekening van de EU en de VS is. Zij staken het land in brand en gebruikten hiervoor heel bewust al Qaeda.

Zwaaien met geld

De donorconferentie rond de vluchtelingencrisis van de voorbije dagen in Londen was dan ook van een zelden geziene hypocrisie. Het is iets als misdadigers die plechtig beloven de nakomelingen van de door hen vermoorde slachtoffers te helpen. Ze zwaaien met pakken geld en beloften waarvan ze perfect weten dat ze die nooit zullen nakomen. .

De situatie is echter geheel uit de hand gelopen. Denken dat men die salafistische terreurgroepen via de onderhandelingstafel een echt vredesakkoord kan laten ondertekenen is dromen. Wie kijkt naar het optreden van die groepen in de voorbije decennia overal in de wereld ziet alleen maar bloeddorstige fanatici die tot alles bereid zijn, van het onthoofden van ieder die hen niet aanstaat tot het zichzelf opblazen.

Bovendien had men voor de start vorige week in Genève dat HOC duidelijk moeten maken dat het zijn relatie met al Qaeda geheel moest verbreken voor men hen zelfs maar wou uitnodigen. Het gebeurde echter niet eens. Wat Staffan di Mistura in Genève opvoerde was gewoon show, derderangstoneel.

Strijders van Jabhat al Nusra, al Qaeda in Syrië, mogen volgens de massamedia, Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN, en de westerse regeringen blijkbaar niet aangevallen worden. En de strijd tegen de terreur?

De conferentie in Genève moet immers niet alleen over vrede voor Syrië gaan – een zeer nobel doel – maar ook over het verder zetten van de strijd tegen al Qaeda en ISIS. Een al even nobel streven. Dat was in Wenen afgesproken. Maar dat deden de regeringen niet. En ook de media zwegen hierover. Ze bleven zich integendeel zelfs vasthouden aan de leugen van ‘gematigde rebellen’. 

Stop boycot Syrië

De Russen, de Syriërs, de Irakezen, Libanezen en Iraniërs hebben begrepen waar het over gaat en zijn de enigen die echt ten strijd trekken tegen dit gevaar, niet alleen voor Syrië of de regio maar voor de ganse wereld.

Wil de EU en de VS echt een oplossing voor het Syrische conflict dan moet men stoppen met het maken van illusies en verder van koers veranderen. Men moet Saoedi Arabië, Qatar en Turkije brutaal de wacht aanzeggen.

Waarbij men Ankara desnoods uit de NAVO gooit en het akkoord van dat land met de EU opzegt. Minder zal bij een agressief figuur als Erdogan niet helpen. Verbreek desnoods de diplomatieke betrekkingen met Turkije, Qatar en Saoedi Arabië.

Met Qatar kan men zo de wereldbeker voetbal opzeggen. Ze kwam er immers alleen door pure corruptie. De vroegere Franse president Nicolas Sarkozy en vriend Michel Platini weten er vermoedelijk alles van. De bouw ervan is als met de Egyptische piramiden van weleer toch maar gewoon slavenwerk.

Ban Ki-moon, de grote baas van de VN, noemde de aanval op al Qaeda in de buurt van de Syrische stad Aleppo de reden voor het mislukken van de gesprekken in Genève. De VN is in 1945 opgericht om kleine landen te beschermen tegen de agressie van andere staten. Syrië wordt al vijf jaar aangevallen door onder meer Turkije en de VS en Ban Ki-moon rept er met geen woord over. Daar ligt de schuld voor het Syrische drama en het mislukken van Genève. Hier een beeld van de medeplichtige.

En bedreig hen desnoods zelfs met het International Strafhof in Den Haag. Dat helpt, het sturen van die paar Nederlandse of Belgische vliegtuigen niet. Dat is als maatregel in de strijd tegen de terreur alleen lachwekkend te noemen. Een Belgische of Nederlandse mop.

Verder moet men het embargo van de EU en de VS tegen Syrië opheffen en op het vlak van inlichtingen en wapenleveringen het land alle steun toezeggen. Vergeet Riad Hijab, de man is gewoon een marionet van de salafisten in Riaad, een poppetje welke geen enkele zeggenschap heeft over wat dan ook. Alleen over de kleur van zijn das heeft hij beslissingsmacht.

De echte vrede voor Syrië komt er alleen op het slagveld, niet in Wenen of in Genève. Daar speelt men theater. Dat had Wenen trouwens al duidelijk gemaakt. De Europese leiders moeten handelen naar hun woorden en de strijd tegen de terreur werkelijk serieus nemen.

De speeltijd is hier reeds lang voorbij. De slachtoffers van o.m. Le Bataclan, Mumbai, het WTC, Bali en vooral het Midden-Oosten verdienen onze steun. Wat ze kunnen missen is de huichelarij zoals in London deze week.

Willy Van Damme

1) Georges Sabra is origineel een Grieks-orthodoxe christen en was ooit lid van het politbureau van de Syrische KP. Hij is nu het door Saoedi Arabië ingehuurde christen uithangbord om zo de indruk te geven dat die opstand geen salafistische bedoening is. Hij mag van het Huis van Saoed al eens het woord voeren.