Syrische gifgasaanvallen – Vragen voor Ake Sellstrom en de VN

Recente nieuw bekendgemaakte gegevens betreffende de gifgasaanvallen in Syrië van vorig jaar roepen meer vragen op dan ze beantwoorden. Niet verwonderlijk is dat hierbij de betrouwbaarheid en professionaliteit van de Verenigde Naties nog maar eens in opspraak komt. Maar dat is verre van de eerste keer en het zal, zeker weten, ook de laatste keer niet zijn.

Bepaalde richting duwen

Kenners van dit soort dossiers weten dat VN-missies en experten die dergelijke verslagen maken gewoon instrumenten zijn van de buitenlandse politiek van de VS. Er is een probleem en Washington wil dat in een bepaalde richting duwen en daar komen dan de VN-experten om dat aan te tonen.

De twee rapporten van de VN-missie rond die gifgasaanvallen geleid door de Zweed Ake Sellstrom toonde dat feitelijk reeds aan. Wel wordt dankzij deze nieuwe nu bekendgemaakte gegevens geleidelijk aan toch wat meer duidelijk over wat er allemaal met die missie misliep.

Zo is er nog steeds de vraag waarom zij geen enkele autopsie op een van de nochtans vele doden van die gifgasaanval van 21 augustus deden. En dat is toch een essentieel element van elk serieus forensisch onderzoek zoals dit hoorde te zijn. Het gebeurde echter niet.

Interview

Uit een interview met Ake Sellstrom van Gwyn Winfield voor het tijdschrift CNRBe World van februari 2014 blijkt nu dat die rebellen dat weigerden. Het had hun zaak nochtans kunnen verstevigen. Behalve natuurlijk als bijvoorbeeld veel van de slachtoffers gewoon op een andere wijze de dood vonden. Een vermoeden geuit door de onderzoekscommissie van zuster Agnes Mariam.

De in Ein Tarma gevonden raket waar de ganse bewijsvoering van Human Rights Watch om draaide. Alsof dit element ooit enig bewijs kon vormen in het geval van een degelijk forensisch onderzoek.

Verder heeft hij het in het interview ook nog eens over die bewuste raket die in Ein Tarma, plaats van de gifgasaanval, werd gevonden. Het was die vondst en de daaruit getrokken conclusies die de New York Times en Human Rights Watch, en met hen de rest van de klassieke media, deden besluiten dat de regering van president Assad de schuldige was.

Die raketten konden volgens die theorie meer dan 9 km ver vliegen en uit de positie van die ontdekte raket konden zij zelfs met bijna zekerheid besluiten welke legereenheid was betrokken. Een bewering die al snel een grote leugen bleek te zijn. De raket raakte niet verder dan een 2 km.

Slechts een kilometer

Zeker toen Ake Sellstrom tijdens de persconferentie op 12 december vorig jaar stelde dat “2 km een goede schatting is”. Persconferentie die hij hield naar aanleiding van de publicatie van het definitief rapport over de zaak.

De fameuze kaart van HRW waarbij zij het Syrische leger aanduiden als de dader. Zelden leverden zij zo zelf het bewijs voor minstens hun onbetrouwbaarheid. In Moadamiya heeft er, in tegenstelling tot de beweringen van die rebellen, praktisch zeker nooit een gifgasaanval plaats gehad.

In het interview stelt hij nu dat ze waarschijnlijk maar een kilometer ver konden vliegen. Wat gezien de situatie in Ein Tarma betekent dat ze praktisch zeker door die rebellen werd afgevuurd. Ook over de coördinaten en het door die raket gevolgde traject klinkt hij nu plots anders dan in die twee rapporten. Zo zegt hij:

“but the distance these rockets travelled is not very far, so it is misleading to use trajectories to try and find the focal point of the trajectory as they are only travelling a kilometre or something like that. Those facts surfaced in our investigation.”

“ maar de afstand die deze raketten aflegden is niet erg ver, het is daarom misleidend om mogelijke trajecten te gebruiken en het vertrekpunt van het traject te zoeken. Zij hebben uiteindelijk maar iets van ongeveer een kilometer gevlogen. Deze gegevens werden ontdekt bij ons onderzoek.”

Een merkwaardige uitlating. Wat hij hier zegt staat helemaal niet in die twee rapporten. Integendeel men gaf juist een geheel andere indruk. De leugens van HRW zijn in feite een afgeleide van de insinuaties in die rapporten. En die afgelegde afstand van 2 km, een cruciaal element in de beschuldigingen, werd pas door hem voor het eerst op 12 december zo gezegd. Niet eerder.

Waarom deed men nooit een autopsie op een van de vele lijken? De rebellen wilden dit niet. Officieel om religieuze reden. Of hadden ze iets te verbergen? Nogal wat Syriërs denken dat het gewoon eerder door die jihadisten gestolen kinderen uit de provincie Latakia waren.

Het staat ook niet in het rapport dat hij die dag publiceerde. En toen had hij het over 2 km, nu over 1 km. En dat betekent feitelijk een erkenning dat die rebellen ze afvuurden. De raket(ten) vielen immers achter de gevechtslinies van de rebellen in een gebied waar praktisch alleen burgers leefden. Het leger zat toen verder.

Amateuristisch wapentuig

Wat ook opvalt is dat interviewer Gwyn Winfield stelde dat de gebruikte munitie voor die gifgasgranaten ‘home made devices’ (amateuristisch gemaakt wapentuig) waren. Wat door Ake Sellstrom niet wordt ontkend.

Het kan ook moeilijk anders want volgens hun finaal rapport van december 2014 gebruikte men onder meer een met sarin gevulde mijn en een soort bommen die men met katapulten afvuurde. En het Syrisch leger is een professioneel leger dat zoals nu gebleken is haar chemisch wapenarsenaal ook professioneel beheerde.

Maar het interview ontbreekt het ook aan kritische zin. Zo stelt men geen vragen bij de tegenstrijdigheden in die VN-rapporten waar men het heeft over een aanval met gifgas in Moadamiya maar de laboresultaten wat verder in het rapport er eerder op wijzen dat er hier geen aanval geweest is.

Nog voor er zelfs maar het begin van duidelijkheid was over die gifgasaanvallen wezen Human Rights Watch en de New York Times al met praktische zekerheid het Syrische leger, hier met president Assad, aan als de daders.

Over de kritiek op de zaak heeft men het alleen over een verhaal dat Mint Press, een website, deed, stellende dat dit gifgas van Saoedi Arabië kwam. Een wat bizar verhaal gebracht zonder enige serieuze aanwijzing. Een te gemakkelijke methode om de critici van die VN-rapporten de mond te snoeren natuurlijk.

Insinuaties

Over de andere opmerkingen als het verhaal van journalist Seymour Hersh, de Britse website Who Attacked Ghouta en het diepgravend werk van zuster Agnes Mariam geen enkel woord. Hij poogt integendeel via insinuaties indirect toch de bal richting Damascus te kaatsen door te stellen dat ze geen logisch verklaring hebben voor het gebruik door die rebellen van sarin.

“If you try the theory that it was the opposition that did it, it is difficult to see how it was weaponised.”

“Als je kijkt naar de theorie dat het de oppositie was die het deed, dan is het moeilijk te zien hoe ze die sarin als wapen konden gebruiken.”

Zou het Syrisch leger dan zijn eigen in de frontlinie vechtende soldaten bombarderen met via katapulten afgevuurde gifgasgranaten? Bovendien werden in al die bewezen verhalen op geen enkel ogenblik rebellen zelf aangevallen, wel steeds burgers of Syrische soldaten.

Stalen verloren

En dat is iets wat elke onderzoeker toch moet opvallen? Hij, noch de interviewster lijken het echter te (willen?) zien. En het is niet omdat je die chemische installatie en wapenfabriek van die jihadisten niet hebt ontdekt dat ze er niet is. Toch simpele logica.

Bovendien ontdekte de website Who attacked Ghouta, die exclusief en zeer professioneel rond die zaak werkt, een eigenaardigheid op in het VN-rapport van 12 december betreffende de aanval in Ashrafiya vlakbij Damascus van 25 augustus 2013.

Daar schrijft men op een erg omfloerste en daarom niet direct opgevallen wijze het volgende:  

Biomedical sampling was performed on 30 August 2013 on selected patients….. Due to technical problems during the sampling, only one blood sample was recovered”. (pagina 75)

Biomedische stalen waren op 30 augustus 2013 genomen bij een geselecteerde groep patiënten…. als een gevolg van technische fouten bij het verzamelen van de stalen kon slechts een bloedstaal gered worden.”

Deze staalname gebeurde in het Martelaar Yusuf al Azmah Hospitaal bij vijf slachtoffers en dan geraken er vier daarvan verloren. Wat minstens vragen doet rijzen over de competentie van die missie. Wou men die stalen misschien niet onderzoeken uit schrik dat alles zou wijzen naar die rebellen? Ook deze kwestie liet men in het interview onaangeroerd.

Die jihadisten zetten al straks drie jaar hun gruweldaden op Youtube. Het toont hun zeer agressieve en zelfzekere aard. Ze wanen zich duidelijk onaantastbaar. Desondanks vermelde de VN-Commissie voor de Mensenrechten pas vanaf vorig najaar die gruwel in haar rapporten.

Geen staving

Recent kwam er ook een nu al 7de rapport uit van de officiële Onderzoekscommissie voor Syrië (2) die onder leiding staat van de Braziliaan Paulo Pinheiro. Ze werkt onder controle van de VN-Commissie voor de Mensenrechten.

Die maakte in haar 63 pagina’s telend rapport ook melding van de problematiek van die gifgasaanval en, zoals Sellstrom, insinueerde daarbij ook dat de Syrische regering achter die aanval zat.

Zo schrijft men op pagina 24:

“The evidence available concerning the nature, quality and quantity of the agents used on 21 August indicated that the perpetrators likely had access to the chemical weapons stockpile of the Syrian military, as well as the expertise and equipment necessary to manipulate safely large amount of chemical agents.”

“Concerning the incident in Khan Al-Assal on 19 March, the chemical agents used in that attack bore the same unique hallmarks as those used in Al-Ghouta.”

“Het beschikbaar bewijs betreffende de aard, kwaliteit en hoeveelheid van de stoffen gebruikt op 21 augustus (de aanval op Ein Tarma van 21 augustus 2013, nvdr.) zijn aanwijzingen dat de daders vermoedelijk toegang hadden tot de voorraad aan chemische wapens van het Syrische leger. Ook de expertise en het materiaal die nodig waren voor het veilig behandelen van die grote hoeveelheden aan chemische wapens geven die indruk.”

“Wat betreft de aanval in Khan al Assal van 19 maart kan men stelen dat de chemische wapens die hier gebruikt werden dezelfde unieke kenmerken hadden dan die welke gebruikt werden in al Ghouta (Ein Tarma, nvdr.)“

Merkwaardige beweringen die het echter nergens staaft. Het verhaal over die chemische aanvallen staat op pagina 24, punten 27 tot en met 29 en bevat in totaal 189 woorden en 1301 tekens. Totaal onvoldoende om echt op de zaak in te gaan.

Manke vergelijking

Meer dan een terloopse vermelding is dit dus feitelijk niet. Maar toch gebruikt men het voor een insinuatie richting de regering die dan door nogal wat media klakkeloos wordt overgenomen. Wat, samen met de eerdere fout gebleken maar nooit rechtgezette eerdere beweringen, bij de meeste lezers dan de indruk moet bevestigen dat het leger de dader was.

De militaire situatie in het gebied zoals de Amerikaanse regering die toen zag. Toen men Damascus beschuldigde stelde men dat de lancering van die raketten alleen kon gebeuren vanuit geheel onder regeringscontrole staande gebieden. Reden waarom men bij HRW en de NYT naar de Republikeinse Garde wees (op de kaart Regime Artillery Unit).

Maar iedereen die het dossier wat kent en die rapporten las weet dat er, behoudens het gebruik van sarin, geen ‘dezelfde unieke kenmerken’ zijn tussen wat gebeurde in Khan al Assal, waar soldaten het slachtoffer waren, en die in Ein Tarma (Ghouta).

Over de aanval Khan al Assal bijvoorbeeld liet de VN geen laboanalyses maken, in Ein Tarma wel. Hoe men dan kan spreken van unieke gelijkenissen is een raadsel. Bovendien was de gebruikte sarin van een minderwaardige kwaliteit, niet eigen aan die welke we kennen van bij het Syrische leger. En waarom zwijgt men in dit rapport over die andere toch bewezen aanvallen met sarin?

En in een verklaring stelde Paulo Pinheiro dat men zich baseerde op de rapporten van Sellstrom en verdere getuigenissen. Maar welke? Nergens maakt men in dit verslag melding van welke door hen ook ondernomen onderzoekdaad. Men doet zware insinuaties maar verder raakt men niet. Daar is een term voor: laster en eerroof.

Barslecht en dubieus

Maar het typeert de VN. Men maakt om de haverklap allerlei rapporten over zeer belangrijke zaken maar steeds blijkt bij een nader onderzoek het allemaal van een barslechte en soms zeer dubieuze kwaliteit te zijn.

Zo maakte de Belg Johan Peleman ooit een rapport voor de VN over wapenleveranties aan Angola tijdens de burgeroorlog en daaruit bleek er maar een man in het spel te zijn, de Rus Viktor Bout. Toch als men dit rapport moest geloven.

Een lachwekkende bewering die echter wel de basis vormde voor de grootse mediacampagne en latere veroordeling van de man tot 30 jaar cel. Men maakte er in Hollywood zelfs een film over. De vermeende wapenexpert Johan Peleman, die toen niet eens wist dat een AK47 en een Kalasjnikov eenzelfde wapen is, kreeg sindsdien dan een topfunctie binnen de VN.

Typerend is ook het feit dat tot midden vorig jaar de rapporten van die VN-Onderzoekscommissie zwegen over de massale en soms gruwelijke misdaden van die rebellen. Dit terwijl deze jihadisten die onthoofdingen, folteringen en executies al vanaf 2011 schaamteloos zelfs op het internet plaatsten.

Sinds vorig najaar krijgen die wandaden, zoals in dit 7de rapport, nu ineens wel een vermelding. Het is dezelfde periode als ook Human Rights Watch en Amnesty International plots hetzelfde ontdekken. Geen toeval uiteraard. Veel meer dan propaganda is dit VN-rapport dan ook niet. Ze herkauwen over die jihadisten wat iedere kenner al straks drie jaar weet. Geloofwaardig zijn is iets anders.

Willy Van Damme

1) http://www.cbrneworld.com/_uploads/download_magazines/Sellstrom_Feb_2014_v2.pdf 2) 7th Report van de Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic werkend onder de VN-Commissie voor de Mensenrechten. http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/IICISyria/Pages/IndependentInternationalCommission.aspx