Wie wat meer wil weten over de geschiedenis van het merkwaardige Scheldedorp Baasrode en zo de wijde regio komt best zaterdagavond naar de door de heemkring Baceroth georganiseerde voordracht van historicus Bart De Bondt.
De titel van de voordracht is: “Merkwaardig Baasrode – Vreemde en memorabele momenten uit een atypisch dorp”. Buggenhoutenaar van geboorte en een alumni van de Gentse universiteit was hij voor zijn licentiaatsthesis op zoek naar een onderwerp over onze recentere geschiedenis.
Een bijna onuitputtelijke bron
Het idee om iets over Buggenhout te maken liet hij snel varen, te saai, te weinig vlees voor de gedreven historicus die hij is. En bij het doorbladeren van stokoude kranten viel telkens zijn oog op het naburige Baasrode. Daar gebeurde altijd wel iets. Zijn wieg ligt vlakbij dat ‘atypische’ dorp.
En dus viel hij als een uitgehongerd roofdier op Baasrode. En dat bleek een voltreffer te zijn. Behoudens de vroegere pastoor Gerard Boeykens had tot dan niemand echt interesse getoond voor het verleden van dit dorp (1).
Er was ook wel Yves Seghers geweest maar die beperkte zich tot een waardevol zijnde werkje over de scheepsbouw in de negentiende en twintigste eeuw. Hij lichtte amper de sluier op van dit verleden. Er was en is zoveel meer.
Maar dat was het. En dan kwam historicus Bart De Bondt langs, zoekend naar lekkere brokken al soms eeuwen ondergesneeuwde verhalen. En Baasrode is met zijn rijk handels en industrieel verleden en proletarisch karakter een zo te zien zelfs onuitputtelijke bron van materiaal voor een geschiedkundige genre Bart De Bondt.
Bart De Bondt is, zoals dat hoort, een gedreven historicus die dankzij zijn werk het verleden van de gemeente wist bloot te leggen.
Wie weet bijvoorbeeld dat Baasrode met de liberaal César Van Damme de eerste niet katholieke volksvertegenwoordiger leverde in het arrondissement? Wie weet dat Baasrode jarenlang met Victor Goossens een toen waardevol communistisch senator had?
Wie weet dat tot Baasrode in 1976 als bestuursentiteit verdween er 18 jaar lang een coalitie van liberalen, socialisten en communisten regeerde. Wie weet van de veldslagen in en om Baasrode tijdens de protestantse opstand tegen de Habsburgers? Bijna niemand.
Het was Bart De Bondt die ons leerde van het verblijf van Willem De Zwijger in Baasrode, de komst van de mannen van tsaar Peter De Grote, van de dagelijkse passagiersboten tussen Baasrode en Antwerpen, van het hevige handelsgeschil van Baasrode met Dendermonde. Iets wat zich in de palinggemeente nog steeds laat gevoelen.
Het was door het geduldig en deskundig doorzoeken van allerlei binnen- en buitenlandse archieven dat hij dit ontdekte. Hij werkt op dit ogenblik aan een boek over de geschiedenis van Baasrode tot 1870. Voorheen schreef hij al over de periode 1870 tot 1918. Waarvan een deel, gaande over de sociale rellen van toen, hier werd gepubliceerd.
De voordracht is dan ook een echte buitenkans om deze man te ontmoeten en te horen vertellen over zijn vele soms heel merkwaardige verhalen over dat atypische dorp.
Zaterdag 12 oktober te 19 uur, Parochiaal centrum Ontmoeting, Sint-Ursmarusstraat 125 te Baasrode – Dendermonde. Gelegen achter café De Kring en vlakbij het Scheepvaartmuseum en het vroegere gemeentehuis.
Willy Van Damme
1) Het boek “Geschiedenis van Baasrode” geschreven door pastoor Gerard Boeykens werd voor het eerst uitgegeven in 1940 en nadien onder impuls van de toenmalige schepen Ferdy Willems, zelf een historicus, in 1995 heruitgegeven door het Antwerpse Genootschap voor Geschiedenis en Volkskunde.
Gerard Boeykens was een amateurhistoricus en dat laat zich voelen. Maar het was tot de komst van De Bondt de enige bron over het verleden van dit dorp.
Willy Van Damme's Weblog 
Schrijft hij over de scheepswerf Van Praet Dansaert?
Mercury Traveller
Antwoord:
Over die scheepswerven is dus al een goed boekje geschreven door Yves Seghers. Het verscheen met steun van de provincie Oost-Vlaanderen. Verder is er ook het basiswerk van Antwerpenaar Maurice Kaak die in 2010, eveneens met steun van de provincie, een boek schreef “Vlaamse & Brabantse binnenschepen uit de 18de en 19de eeuw”. Het is vooral een technisch werk die gaat over de scheepstypes en de vaktaal eigen aan de Baasroodse werven.
Verder schreef Baert De Bondt in zijn licentiaatsthesis over de periode 1870 tot 1918 veel over de Baasroodse industrie, de sociale rellen en de persoon van Cesar Van Damme. Deze was eigenaar van de scheepswerf Van Damme die naast die van Van Praet-Dansaert was gelegen. Van Damme heeft zijn werf later aan Van Praert-Dansaert verkocht.
Ook de VZW die het beheer doet van het scheepvaartmuseum heeft al ontzettend veel materiaal bij elkaar gezocht over de werf en haar geschiedenis. Het is een van ’s lands meer merkwaardige musea en meer dan een bezoek waard. Het is klein maar mooi onderhouden en een oogopener.
Verder heeft De Bondt al wat korte stukjes geschreven over de zeer belangrijke relatie in de middeleeuwen tussen Antwerpen en Baasrode. Baasrode was toen een voorhaven, of een overslaghaven, voor Antwerpen.
Goederen kwamen er vanuit Antwerpen toe en werden vandaar met de kar naar Brabant en het oosten van Oost-Vlaanderen, vooral het Aalsterse, gevoerd.
Maar ik ken niet alles van wat hij al schreef. Dat zit immers in zijn nog onafgewerkt manuscript.
Ik hoop hier later nog een proeve van te publiceren. Het verhaal van Cesar Van Damme kun je hier deels lezen.
Willy Van Damme