Jemen–Saoedische agressie gedoemd te falen?

De bijna beslechte burgeroorlog in Jemen krijgt een internationaal tintje nu Saoedi Arabië de kant van de verdreven president Abed Rabbo Mansoer Hadi koos en het land is beginnen te bombarderen. Of dat echt veel gaat uithalen aan de uitkomst van deze burgeroorlog is twijfelachtig. Zeker voor wie de geschiedenis van de twee landen en de regio wat kent. De Saoedi’s hebben immers voorheen al tweemaal geprobeerd het land onder controle te krijgen en dat liep telkenmale faliekant af. Er is geen reden om nu iets anders te verwachten.

Hun tanden stuk gebeten

De geschiedenis van Jemen gaat volgens bepaalde historische bronnen terug tot het bijna mythische rijk Sheba (Saba) met de nog meer mythische koning(in). Het was een welvarend rijk dat op de toen al drukke handelsroutes lag tussen de staten aan de Middellandse Zee en die in Azië met Indië, de hindoeïstische rijken van Zuidoost-Azië en China.

Jemen lag al drieduizend jaar terug op commercieel interessante handelsroutes tussen het Azië, het Midden- Oosten en de volkeren rond de Middellandse Zee. Het ligt nu aan de toegang tot het Suezkanaal, nog steeds een cruciale vaarroute voor de handel tussen Europa, het Midden-Oosten en Azië.

Jemen was dan ook een begeerde prooi voor vele machtige staten maar steeds beten zij er hun tanden op stuk. In 20 VC poogden de Romeinen het te veroveren maar zij dienden zich met grote verliezen terug te trekken richting Egypte.

Nadien kwamen de Ottomanen die alleen onder sultan Soeleyman I de Prachtlievende het gebied van 1538 tot 1567 eventjes onder controle kregen om er echter na minder dan 30 jaar te moeten vluchten. Ze poogden later herhaaldelijke malen terug te keren maar werden steevast verslagen.

Nadien poogden ook de Britten maar verder dan de havenstad Aden en het vlakke land errond geraakten zij nooit. Ook Abdoelaziz ibn Saoed, stichter van het moderne Saoedi Arabië dacht het gebied te kunnen veroveren en riep hiervoor zelfs op zeker ogenblik Britse hulp in.

Royalisten en republikeinen

Tevergeefs, want in 1934 moest ook hij zich verslagen terugtrekken. Wel had Abdoelaziz ibn Saoed een gebied gelegen tussen de heilige stad Mekka en de huidige Jemenitische grens weten te behouden. Nadien in 1962 poogden de Egyptenaren na de staatsgreep van Jemenitische militairen dan hun wil aan het land op te dringen. Ze stuurden er tot 70.000 soldaten.

Zoals velen voor hem beet ook de Egyptische president Gamal Abdel Nasser zijn tanden stuk op de verovering van Jemen. Het leverde hem 10.000 doden en een smadelijke nederlaag op.

Het werd een zesjarige oorlog tussen royalisten en republikeinen met een 10.000 dode Egyptische soldaten tot gevolg. Het Vietnam van Egypte en het werd gezien als een van de belangrijkste oorzaken voor de Egyptische nederlaag in 1967 tegen Israël.

Daarbij steunden Saoedi Arabië en de Britten de koningsgezinden. Maar omdat de Saoedi’s er niet in slaagden de royalisten in buurland Jemen te bevoorraden en Britse huurlingen eveneens faalden riepen beiden de hulp in van de Israëli’s die met vliegtuigdroppings de klus wel klaarden. De vermoedelijke start van de nu innige maar geheime relaties tussen het Huis van Saoed en het zionisme.

Ook hier was de moeite tevergeefs want de afgezette dynastie van Mutawakkili keerde niet terug op de troon. Deze dynastie bestuurde het land al vele honderden jaren maar verloor de macht als gevolg van het toen opkomende pan-Arabisch nationalisme van o.m. de Baath partij en de Egyptische president Gamal Abdel Nasser.

Zaidi

De staatsgreep van 1962 en de recente Amerikaanse coup die de nu verdreven Hadi in 2011 aan de macht bracht zijn echter in de geschiedenis van het land de enige perioden waarbij een niet tot de zaidi behorend figuur over het land heerst. In 1962 waren het seculiere militairen die de macht grepen maar ze behoorden wel tot die clan, in 2011 was dat echter niet meer het geval.

De burgeroorlog en de daaropvolgende buitenlandse interventie van Egypte en de coalitie van Israël, Saoedi Arabië en het Verenigd Koninkrijk leverde alleen maar verliezers op. Al de buitenlandse actoren verloren het pleit. Het voedde het Jemenitische nationalisme.

Zaidi is een vorm van islam die al meer dan 1200 jaar aan het land zijn specifieke aard geeft en die in haar interpretatie van de leer elementen van vooral de sjiitische maar ook van de soennitische tak overnam. Ze is al bijna even oud als de islam zelf en het aparte karakter ervan heeft vermoedelijk ook te maken met de speciale natuur van dit bergachtige land dat geen veroveraars toelaat.

Sinds de negende eeuw behoren de heersers steeds tot die tak van de islam die dan ook radicaal verschilt van het door Saoedi Arabië gepredikte salafisme (1). De vorsten van de Mutawakkili dynastie en die van de voorgaande dynastieën waren daarom allen zaidi’s die het burgerlijke leiderschap combineerden met dat van religieus heerser.

Pas met de door de VS georkestreerde coup van 2011, de zogenaamde ‘ Arabische Lente’, waren zaidi’s voor het eerst in de geschiedenis van het islamitische Jemen niet aan de macht. Het was voor het land een primeur.

Alhoewel niet steeds duidelijk van elkaar te onderscheiden – ook gezien de massa gemengde huwelijken – en men in Jemen normaal niet veel verschil maakt tussen de verschillende takken van de islam kan men stellen dat zaidi’s veelal in het noorden van Jemen wonen en ergens tussen de 30 à 40% van de bevolking uitmaken. Sommigen hebben het zelfs over 45%.

Opmars salafisme

De Arabische lente van 2011 bracht in Jemen echter de uit de zuidelijke havenstad Aden afkomstige Abed Rabbo Mansour Hadi aan de macht die ook de invloed vergrote van de al Islah partij (de Jemenitische Congregatie voor Hervormingen).

Deze was na het Algemeen Volkscongres van de in 2011 verdreven president Ali Abdoellah Saleh zelfs de veruit tweede grootste partij geworden in het parlement (3). Al Islah kreeg daarbij duidelijk de steun van de VS en ook van Saoedi Arabië.

Al Islah is in wezen een conglomeraat van verschillende tendensen die wel allen islamitisch zijn. Het varieert van een meer gematigde vorm van de politieke islam tot haar extremistische salafistische versie.

De Jemenitische Tawwakol Karman kreeg van Noorwegen in 2011 de Nobelprijs voor de Vrede. Zij is een topfiguur van de door Saoedi Arabië gefinancierde al Islah. Een partij die ook contacten heeft met kaderleden van al Qaeda in Jemen en kweekscholen bezit voor het opleiden van nieuwe salafistische jihadisten.

Zo is er Tawwakol Karman die, uiteraard dankzij de VS, in 2011 in Noorwegen de Nobelprijs voor de Vrede kreeg en een topfiguur is in deze Jemenitische versie van de Moslimbroederschap waarbij al Islah officieel ook is aangesloten.

Zij is het ogenschijnlijk gematigde beeld van deze door Saoedi Arabië zwaar gefinancierde beweging. Met Saoedisch geld bestuurt al Islah trouwens onder meer een serie religieuze scholen, madrassa’s, waar het extremistische Saoedische gedachtengoed wordt onderwezen. Een kweekschool voor salafistische jihadisten dus.

Al Qaeda

Een andere tak van al Islah leunt dan weer openlijk aan bij het salafisme. Sleutelfiguur is hier de religieuze leider Abdoel Majeed al Zindani, een man die nauwe contacten onderhield met de door de VS vermoorde Anwar al Awlaki, de Amerikaanse leider van Al Qaeda van het Arabisch Schiereiland.

Anwar al Awlaki, de door de VS vermoorde leider van al Qaeda op het Arabisch Schiereiland, had veelvuldig contact met Abdoel Majeed al Zindani, een der topfiguren bij al Islah.

De Nobelprijs voor de Vrede werd in 2011 dus gegeven aan iemand die minstens indirect nauwe banden heeft met al Qaeda. Het is een van de wel heel merkwaardig te noemen aspecten van de oorlog in Jemen en het Amerikaanse beleid.

De VS beweert dat Al Qaeda in Jemen ‘s werelds gevaarlijkste terreurbeweging is maar heeft intussen goede contacten met mensen die ermee samenwerken. En het Noorse Nobelprijscomité o.l.v. de toenmalige sociaal-democratische premier en huidig secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg gaf die dame dan de Vredesprijs. Na het geven van deze prijs aan Obama kan blijkbaar alles.

Hetzelfde voor Saoedi Arabië dat eveneens beweert tegen al Qaeda te vechten (2) maar intussen haar gedachtengoed en met haar gelieerde bewegingen in Jemen als al Islah volop steunt. De beweringen van de VS, Saoedi Arabië en hun bondgenoten zijn op dit gebied dan ook totaal ongeloofwaardig.

In wezen echter gaat deze oorlog niet over zogenaamde soennieten versus sjiieten – de Saoedi’s zijn salafisten en dat is niet de hoofdstroom binnen de soennieten maar een afwijking ervan – maar gewoon over de wil van Saoedi Arabië om na twee eerdere vergeefse pogingen toch nog greep te krijgen op Jemen.

De afgezette president Abed Rabbo Mansoer Hadi was de eerste Jemenitische president die niet uit het noorden kwam en ook niet behoorde tot de zaidi. Hij is nu de simpele zetbaas van het salafistische Saoedi Arabië.

Daarvoor gebruikt ze partijen als al Islah en mogelijks ook de Jemenitische tak van Hizb ut Tahrir. Maar de traditionele Jemenitische clans zien die poging tot Saoedische machtsovername logischerwijze niet zitten en grepen opnieuw de macht die ze eventjes in 2011 verloren hadden.

Basis voor opstand

Bovendien is de Saoedische politiek zelf voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de val van president Hadi. De problemen ontstonden vorig jaar toen de Saoedi’s hun steun terugtrokken voor de minister van Defensie Mohammad Nasser Ahmed. Een sleutelfiguur wiens overlopen in 2011 het lot bezegelde van president Saleh.

Gelijktijdig ook diende Jemen een strak bezuiniggingsbeleid te voeren wegens het verminderen van de Saoedische hulp. Wat president Hadi verplichte om de energieprijzen drastisch te verhogen en in de hoofdstad Sanaa en elders zorgde voor grote protestacties.

Die twee elementen vormden de basis voor de huidige opstand, samen dan met de al sinds 2004 sudderende opstand van de clan van Hoessein Badreddin al Houthi, officieel Ansar Allah genoemd, en de blijvende rivaliteit tussen president Hadi en zijn voorganger Saleh.

Sinds men deze kaart maakte is naast de streek om Aden ook het zuidwestelijk tegenover Djibouti gelegen deel zonder blijkbaar een schot te lossen in handen gevallen van de Houthi’s en de troepen van Saleh. Het groene is in handen van het duo Houthi’s en Saleh, het rode is onder controle van Hadi en het Zwarte is gebied waar al Qaeda actief is. Het grootste gebied waar al Qaeda actief is grenst aan Saoedi Arabië. En dat lijkt helemaal geen toeval. Het oosten is grotendeels dorre onbewoonde woestijn. Deze middag was alleen nog een klein deel van Aden niet in handen van de coalitie van de Houthi en Saleh.

Badreddin al Houthi was nog onder Saleh in opstand gekomen tegen diens bewind o.m. wegens de volgens hem te nauwe samenwerking met de VS, Israël en Saoedi Arabië. Het leidde tot de moord in september 2009 door het leger van Saleh op Badreddin al Houthi.

in zee met Saleh

En als in 2011 de ‘Arabische Lente’ voet aan Jemenitische grond krijgt vervoegen de Houthi de strijd tegen Saleh. Zij gaan daarbij zelfs zover om het met Saoedische hulp verkregen akkoord over de machtsoverdracht te verwerpen om reden dat Saleh hierdoor amnestie kreeg. En dus geen straf voor de moord op Badreddin al Houthi.

De clan van de Houthi wordt sinds de moord op Badreddin al Houthi geleid door diens broer Abdel Malik al Houthi die vorig jaar daarbij merkwaardig genoeg een alliantie aanging met Saleh, de moordenaar van zijn broer. Saleh heeft door zijn zoon Ahmed via de Republikeinse Garde immers nog een grote greep op het leger. Hij was er immers vroeger het hoofd van.

Het is het gebrek aan een voldoende sociale basis van Hadi in het cruciale noorden van Jemen, diens onpopulaire maatregelen en de kracht van zowel de Saleh getrouwe legereenheden als de Houthi’s die de macht van Hadi vrij snel braken. Dat Hadi nu vanuit Saoedi Arabië ageert zal zijn populariteit in het land zeker nog verder doen dalen.

Hierbij werpen de Houthi’s zich op als de ware vertegenwoordigers van het Jemenitisch nationalisme dat tegenwoordig per definitie tegen Saoedi Arabië gekant is. Uiteindelijk verloor Jemen bij het met koning Abdoelaziz ibn Saoed in 1934 gesloten vredesverdrag van Taif een groot stuk van wat toen Jemenitisch was, het gebied tussen Mekka en de huidige grens dat de bakermat is van de zaidi’s.

Abdoel-Malik al-Houthi, leider van de Houthi’s, Ansar Allah, die ondanks de moord op zijn broer Badreddin door de vorige president Ali Abdoellah Saleh toch met die laatste nu een militaire alliantie aanging. Zo lang Saoedi Arabië aanvalt zal dit pakt tussen beiden vermoedelijk wel stand houden. Waarna ze het waarschijnlijk later onder elkaar uitvechten.

De woede van Saoedi Arabië over de opstand van de Houthi’s heeft dan ook niets te maken met Iran, maar eerder met het feit dat ze haar groeiende greep op het land nog maar eens verloor zoals eerder gebeurde ten tijde van de stichter van het Huis van Saoed in 1934.

Men kan ook wel vermoeden dat onder de Houthi’s de groei van het salafisme en de door de Saoedi’s gefinancierde madrassa’s van al Islah minstens zal afgeremd worden. En dat wil het Huis van Saoed verhinderen.

Koning Salman

Zeker onder de huidige Saoedische koning Salman is dat het geval. De man was in het verleden immers de grote financier en echte leider van al Qaeda, ook ten tijde van de aanvallen op het World Trade Center in New York in 2001. De bewijzen hiervoor zijn vrij omvangrijk.

Het is diens uiterst agressieve politiek die feitelijk mee verantwoordelijk is voor de escalatie van de Jemenitische crisis. Drong zijn broer en voorganger koning Abdoellah al bij de VS aan op een oorlog tegen Iran dan is die teneur onder Salman in crescendo gegaan.

Dat Iran aan de opstand van de Houthi’s en ex-president Saleh politieke steun geeft is wel duidelijk. De verklaringen van de Ayatollahs in Iran, Hezbollah en ook Rusland en de Syrische president Assad liegen er niet om.

Of er door Iran enige andere steun gegeven wordt is echter twijfelachtig. Zo beschikken de Houthi’s en Saleh via de Republikeinse Garde over een groot wapenarsenaal van vooral … Amerikaanse makelij. Een erfenis uit de tijd dat de VS Saleh volop steunden.

Met de komst van koning Salman bin Abdoelaziz al Saoed komt een meer agressief politicus dan zijn voorganger Abdoellah aan het hoofd van Saoedi Arabië. Als gewezen gouverneur van de provincie Riaad was hij voor zijn familie de verantwoordelijke voor de creatie van de Moedjahedien in Afghanistan. Hij zorgde via allerlei ogenschijnlijke hulporganisaties voor de financiering van al Qaeda, ook na hun aanval op de het World Trade Center in New York van 11 september 2001. Als antwoord op de toenadering van de VS tot Iran belooft hij nu aan Washington om het Midden-Oosten nog meer te destabiliseren.

Bewijzen voor Iraanse wapenleveringen of andere materiële hulp zijn er nog niet. Wel publiceerde men in de Saoedische pers duidelijk getrukeerde foto’s van de Iraanse generaal Qassem Soeleimani (4) die boodschappen deed op een Jemenitische markt. En wie met dergelijke vervalsingen komt toont de zwakte van zijn dossier.

Iran

Het Saoedische verhaal over Iran en de Houthi’s doet denken aan de opstand in 2011 in het piepkleine Bahrein. Ook toen bracht men het verhaal van een door Iran gefinancierde opstand. Een door de Bahreinse regering hierover bevolen onderzoek stelde echter merkwaardig genoeg dat dit niet het geval was.

Typerend hierbij was dat de nieuwslezer van de Engelstalige Qatarese Televisiezender Al Jazeera het bij haar verhaal had over een opstand van sjiieten versus soennieten. Wat door de reporter ter plekke nog tijdens die uitzending onmiddellijk ontkend werd.

Het was volgens die verslaggever een opstand tegen de corrupte dictatuur van vooral de jongeren, ongeacht de familiale achtergrond. Maar dat mochten de kijkers van Al Jazeera liefst niet te weten komen. Sommigen, waaronder Israël, Qatar en Saoedi Arabië willen via een grote Arabische oorlog immers hun invloed uitbreiden en drijven zo een feitelijk artificieel conflict op.

In wezen reageren landen als Syrië en Iran op deze evolutie om de simpele reden dat hun aartsvijand nu Saoedi Arabië is waardoor bijna automatisch alle vijanden van de Saoedische koningen hun vrienden worden. De vijand van mijn vijand is mijn vriend.

De Saoedische prins Mohamed Salman, de 34-jarige zoon van de koning, werd na de kroning van zijn vader benoemd tot minister van Defensie en hoofd van de Koninklijke Hofhouding, na de koning de toppositie in Saoedi Arabië. Hier prins Mohamed Salman in een Amerikaans gevechtsvliegtuig genomen door de Saoedische propagandadienst naar aanleiding van de oorlog tegen ISIS. Hij was toen nog geen minister. Als we de officiële propaganda moeten geloven dan zou Saoedi Arabië mee met de VS ISIS in Irak bombarderen. Dit op doelwitten die ook met Iraanse steun worden aangevallen. Wie gelooft dat?

Opvallend daarbij is dat zowel de VS als het Verenigd Koninkrijk enige militaire steun van Iran aan de Houthi en Saleh publiek ontkennen. Het zou vroeger in de westerse media gans anders geklonken hebben. En koning Salman zal over die houding van Washington en Londen zeker woest zijn.

Arabische eenheid

Dat er hier zoals steeds veel theater te bemerken is mag duidelijk zijn. De zaidi’s waren immers niet altijd de vijanden van de salafistische heersers in Saoedi Arabië. Ooit waren het zelfs bondgenoten.

Zo waren het Saoedi Arabië, de Britten en de Israëli’s die in 1962 de Jemenitische koningen, toen als imam het officieel hoofd van de zaidi’s, ter hulp kwamen tegen het Arabisch nationalisme en secularisme van de Egyptische president Gamal Abdel Nasser en diens Jemenitische vrienden. Toen waren de zaidi’s voor de Saoedi’s wel de goeie jongens. Nu zijn het te vermoorden aartsvijanden.

De Saoedische koning Salman heeft nu tegen de Houthi’s een ogenschijnlijk sterke alliantie weten te verzamelen. Als men de krijgshaftige taal van Saoedi Arabië moet geloven stelde men 150.000 Saoedische soldaten op aan de Jemenitische grens, vliegen er 100 gevechtsvliegtuigen boven Jemen en stelde men een coalitie samen van in totaal 10 landen.

Dat zouden dan Bahrein, Egypte, Saoedi Arabië, Turkije, Soedan, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Jordanië, Koeweit en Marokko moeten zijn. Veel daarvan is echter gewoon slechts een papieren steun.

Het Saoedische leger is officieel qua materiaal erg machtig maar drijft in wezen vooral op de kracht van …. Pakistaanse militairen. En gebleken is dat dit Saoedisch leger bij de herovering van Koeweit tijdens de tweede Golfoorlog niet veel voorstelde. En als het in 2009 een eerste oorlogje uitvecht met de Houthi’s dan bakt het er evenmin veel van. Het werd een ramp.

Ex-president Ali Abdoellah Saleh was van 18 juli 1978 tot 23 november 2012 president van Jemen, eerst van Noord-Jemen ne na de hereniging met Zuid-Jemen na 22 mei 1990 van het dan verenigde Jemen. En met meer dan 34 jaar presidentschap heeft hij natuurlijk een grote invloed. Hij stelt geen ambities te hebben voor een nieuwe machtspositie, ook niet voor zijn familie waaronder zoon Ahmed. Wie weet?

Het mocht in 1991 wel als eerste Koeweit betreden maar dat was gewoon door de VS uit beleefdheid toegestaan om zo het Arabisch gezicht te redden want Washington wou dat ogenschijnlijk niet de VS maar Arabieren, en liefst de Saoedi’s, Arabisch land zouden ‘bevrijden’.

Ook in 1962 bleek het Saoedische leger machteloos om haar Jemenitische vrienden te helpen tegen de nationalistische legerofficieren die koning Muhammad al Badr hadden afgezet. Daarbij is men in Jemen zeker niet het dubbel spel vergeten van de Saoedi’s toen die in 1970 plots de nieuwe militaire machthebbers erkenden. De koning trok dan ook boos naar Londen om er later te sterven.

Arabische ruzies

Bovendien is het maar de vraag of er sprake is van een eensgezind front onder Saoedische leiding. De Arabische Liga kwam hiervoor wel in de Egyptische badplaats Sjarm el Sheik samen maar dat ontaarde in het publiek niet echt onverwacht zelfs in onderlinge ruzies.

Zo stelde men een gezamenlijke Arabische krijgsmacht – een zoveelste poging trouwens – te gaan oprichten maar buiten een vermeende gezamenlijke strijd tegen ISIS raakte men niet verder. En zelfs dat is te veel voor deze organisatie.

Zo steunen de nog steeds Nasseristische officieren in Cairo feitelijk de Syrische president Assad maar durven dat niet te openlijk zeggen. Egypte kreeg immers vele miljarden dollars van Saoedi Arabië.

En dan is er Libië waar Turkije, een niet-Arabisch land, en Qatar zonder veel gene de islamisten waaronder aan al Qaeda gelieerde groepen hulp bieden. Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi Arabië steunen militair dan weer de meer seculiere zogenaamd officiële regering die naar de stad Tobruk vlakbij de Egyptische grens is gevlucht.

Het succes van de Houthi heeft voor een groot deel te maken met het grote sociale ongenoegen onder de bevolking en hun imago als zijnde de beste vertegenwoordigers van het Jemenitische nationalisme.

Bovendien heeft Egypte de handen vol met de toestand in Libië en het onderdrukken in eigen land van allerlei salafistische of aan de Moslimbroeders gelieerde terreurgroepen. De acties van Egypte en haar bondgenoten tegen de islamisten in Libië leverde buiten wat eerder symbolische bombardementen ook nog niets op. En dat land is voor Egypte naast de deur. Jemen is mijlenver over de zee.

Turks dubbelspel

Ook Turkije speelt als steeds een erg rare rol. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan brulde op de hem klassieke wijze van het preekgestoelte dat Iran zijn ‘agressie’ moet stoppen, maar ondertussen vergeet hij wel de ook nu nog nauwe samenwerking van zijn land met Iran.

Zo is het een belangrijke invoerder van Iraanse energie en speelde het een cruciale rol bij het doorbreken van de Amerikaanse financiële sancties tegen Iran via het opzetten van een grootschalige goudhandel. Iets waarvan is gebleken dat de entourage van Erdogan er nauw bij betrokken was.

Erdogan gaat trouwens kortelings op 7 april op officieel staatsbezoek naar Teheran. En in Teheran riep men de Turkse ambassadeur wel op het matje wegens de agressieve uitlatingen van Erdogan over Iran, maar daar bleef het bij. Zowel de Iraanse als de Turkse regering lieten weten dat het bezoek gewoon doorgaat. Beledigingen of niet. Theater is theater.

Eenzelfde verhaal bij de Verenigde Arabische Emiraten die een cruciale rol spelen bij de handel met Iran en al jaren ook actief meehielpen bij het doorbreken van het Amerikaanse embargo tegen Tehran. In wezen heeft Saoedi Arabië een groep landen bij elkaar gebracht die gewoon ja zeggen maar in wezen niets doen. Je stoot een ‘vriend’ nu eenmaal niet teveel tegen het hoofd.

Saoedisch leger

Dat Saoedi Arabië de hulp moet inroepen van andere landen waaronder Egypte en Pakistan toont trouwens perfect aan dat het zich onvoldoende sterk acht om zelf de klus te klaren. In Jemen heeft men de Egyptenaren en ook de Saoedi’s trouwens al herinnerd aan het verleden toen Egypte met haar expeditieleger vruchteloos 8 jaar lang oorlog voerde en er 10.000 man verloor.

Hoe dit conflict verder zal evolueren is onduidelijk. De Arabische Liga stelt nog minder voor dan vroeger en is hopeloos verdeeld. Gezien de toenadering van de VS tot Iran poogt men in de Saoedische hoofdstad Riaad wel tot samenwerking te komen met Turkije en Qatar maar buiten een tijdelijk schijnoperatie lijkt dit niet veel voor te stellen.

Bij de eerste slachtoffers van de stijgende agressie van de Saoedische koning Salman behoren zeker de Syriërs. Bij de recente gevechten om de stad Idlib vluchten volgens officiële cijfers tienduizenden weg uit de stad. Het slachtoffer van de samenwerking tussen de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de Saoedi’s. Men is nu volop bezig de stad aan het plunderen met daarbovenop ruzie tussen de terreurgroepen die de stad innamen.  Hier vluchtelingen uit de stad Doema bij Damascus die bezet wordt door de Saoedische salafistengroep van Jaysh al Islam

Koning Salman is natuurlijk erg agressief en wil kost wat kost zijn invloed in de regio verder uitbreiden. De bombardementen kunnen dus nog een tijd verder gaan maar buiten veel vernielingen en mensenverlies – maandag werd nog een Jemenitisch vluchtelingenkamp door Saoedische gevechtsvliegtuigen aangevallen – zal dat waarschijnlijk niet opleveren.

De smeekbedes van Egypte, Rusland en Iran voor een politieke oplossing en onderhandelingen zullen bij koning Salman en Mohamed Salman, diens zoon en minister van Defensie, vermoedelijk in dovemansoren vallen. Zijn optreden hier lijkt eerder op een wanhoopsdaad komende van een van de grootste oorlogsmisdadigers en dictators die deze wereld telt.

Een balancerende VS

Typerend is natuurlijk ook de houding van de VS die officieel stelt aan de Saoedi’s militair nuttige informatie over Jemen te geven maar intussen rustig verder praat met Iran en oproept tot onderhandelingen met de nieuwe machthebbers in Jemen. De indruk heerst ook dat de VS die opstandelingen niet echt vijandig gezind is.

De VS hebben nu officieel goede relaties met Turkije, Israël, Saoedi Arabië, Egypte en Qatar en poogt die nu te herstellen met Iran en zelfs Assad. In dit wespennest zal de VS, die als ’vriend’ ook met zowat allen overhoop ligt, zich dus moeten bewegen.

Het toont hoe zwak de VS geostrategisch is geworden. Het vernielde de regio en zit nu met de brokken. Ze heeft wel een boel nauwe bondgenoten maar geen die blijkbaar nog wil luisteren naar de bevelen uit Washington. De VS lijken wel ‘s werelds eunuch geworden.

Je krijgt in onze media opvallend trouwens geen horrorverhalen over ‘terreur zaaiende Houthi’s’ of over ‘moordende soldaten van ex-president Saleh’. En dat is toch een ernstig signaal om te weten hoe men in de VS werkelijk denkt en ageert.

De Saoedische koning Salman, hier kort na zijn troonsbestijging, bedreigde de VS en de regio met meer oorlogen. Hij is woest omwille van de gesprekken van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry met Iran over het nucleaire programma. De Saoedi’s zijn hier niet aan hun proefstuk. Zo bedreigde prins Bandar bin Sultan in 2013 de Russische president Vladimir Poetin met terreuraanslagen tegen de Olympische Winterspelen in het Russische Sochi indien die de Syrische president niet liet vermoorden en het land verder vernielen.

En de rebellen controleren nu praktisch het ganse land. Alleen het oosten van Jemen is door hen nog niet bezet maar daar wonen dan ook amper mensen. Koning Salman lijkt een slechte verliezer te zijn. Gelukkig voor hem heeft hij veel geld om naast Syrië en Irak nu ook Jemen aan te vallen. Er zullen in Jemen dus nog vele doden vallen met dank aan zijn wapenleveranciers zoals België.

Willy Van Damme

1) In het geval van Saoedi Arabië wordt er veelal gesproken over het wahhabisme als staatsideologie. Die naam komt van de 18de eeuwse uit centraal Arabië afkomstige theoloog Mohammed ibn Abd al Wahhab (1703–1792) die de vroegste teksten van de islam uiterst strikt interpreteerde en wiens leer werd overgenomen door het Huis van Saoed als zijnde de staatsleer.

Voor salafisten is de naam wahhabisme echter taboe omdat voor hen alleen de eerste drie generaties van islamistische schriftgeleerden na de profeet Mohammed bij naam mogen genoemd worden.

2) De recente gedeeltelijke verovering van de tegen Turkije gelegen Syrische provinciehoofdstad Idlib door een assortiment salafistische terreurgroepen met als voornaamste Jabhat al Nusra (al Qaeda) werd door met naam genoemde Saoedische bronnen toegeschreven aan de verbeterde nauwe samenwerking tussen Saoedi Arabië en Turkije.

Zie: The New York Times, ‘As U.S. and Iran Seek Nuclear Deal, Saudi Arabia Makes Its Own Moves’, David D. Kirkpatrick, 31/03/2015, http://mobile.nytimes.com/2015/03/31/world/middleeast/saudis-make-own-moves-as-us-and-iran-talk.html?_r=0

Diezelfde bronnen noemden dat een antwoord op de toenadering van de VS tot Iran. Zij beloofden trouwens nog meer van dat soort terreurdaden en dus een verdere destabilisatie van de regio. Een wel heel zware waarschuwing aan het adres van de VS. Men geeft daarbij dus ook openlijk toe dat men al Qaeda wapens geeft. Wat door VN-resoluties nochtans verboden wordt.

3) In het laatst gekozen Jemenitisch parlement heeft het Algemeen Volkscongres 238 zetels, al Islah 46 zetels, de Jemenitische Socialistische Partij 8 zetels, de Nasseristische Unie Partij 3 en de Nationaal Arabische Socialistische Baath Partij 2 zetels. Zowel Hadi als Saleh behoren tot het Algemeen Volkscongres. De partij is gewoon de traditionele machtspartij die over het land heerst en voor de schijn ook een oppositie toelaat.

4) De Iraanse generaal Qassem Soeleimani is zowat de hedendaagse Arabisch/Iraanse versie van onze helden uit de tweede wereldoorlog als een Duitse generaal Erwin Rommel, de Amerikaanse generaal George Patton en de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery.

Mensen die men een soort van bovennatuurlijke heldenstatus geeft vooral om dat ze succesvol zijn. In zijn geval in Syrië en Irak. Officieel mag hij van de VN Iran niet verlaten. Geen probleem want in Irak vecht hij aan de zijde van de VS zoals de voorbije weken bij de verovering van de stad Tikrit.