Een berekende gok rond die gevangenis?

Toen de plannen voor het milieueffectenrapport (MER) betreffende de bouw van de nieuwe gevangenis in Dendermonde, Lebbeke, Brussel en bij de provincie in Gent ter kennisgeving lagen, bleef elke reactie van de tegenstanders van de nieuwe gevangenis binnen de vastgelegde inzageperiode van 2 tot 31 juli 2009 eigenaardig genoeg uit. Pas rijkelijk laat en op 17 augustus stuurde men vanuit het actiecomité en Raldes, de regionale milieuactiegroep, enkele aanbevelingen over dat MER. Merkwaardig. Zij gaven toe te laat hun reactie te hebben verstuurd en wat verrast geweest te zijn door de snelheid waarmee alles gebeurde. Ze waren, beweerden zij, gebrekkig op de hoogte gebracht. Voor hen was die inzageperiode onvoldoende en diende ze herdaan te worden.

Die ‘vergetelheid’ was merkwaardig te noemen daar beide groepen de zaak van nabij volgden. De discussie rond de gevangenis voor de Raad van State en het arrest van 12 augustus over de schorsing geeft mogelijks een heel plausibele verklaring voor die ‘vergetelheid’.

Het tweede argument dat Dirk Lindemans, advocaat van het actiecomité, voor de Raad van State gebruikte om een schorsing van het RUP te verkrijgen betrof immers de publiciteit rond die kennisgeving voor dit MER. Conform het besluit van de Vlaamse regering van 18 april 2008 gebeurde die kennisgeving van de opmaakplannen voor een MER alleen via enkele websites, o.a. die van Dendermonde en de provincie Oost-Vlaanderen. Dit terwijl een vorig regeringsbesluit van 12 oktober 2007 rond milieueffectenrapporten stelde dat de publiciteit rond die kennisgeving diende te gebeuren via een advertentie in een krant of een publicatie in het gemeentelijk informatieblad.

Het actiecomité tegen de gevangenis en Raldes reageerden te laat op de kennisgeving van het milieueffectenrapport. Een fout of een bewuste strategie? Dat dit hun bij de Raad van State zeer goed uitkwam lijkt te wijzen op een bewuste strategie.

Waarop Dirk Lindemans dit verschil qua publiciteit inriep als onwettig. Zo stelde hij: “…. verdwijnt de kennisgeving aan het ruime publiek (wat)….dan ook (leidt) tot een aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau van het leefmilieu.” Waarbij hij verder stelde dat dit wordt bewezen door het feit dat de betrokken actievoerders te laat waren om hun opmerkingen voor dit MER te geven. Volgens Lindemans een gevolg van het feit dat er alleen publiciteit voor die kennisgeving gebeurde via een website en niet via een krantenadvertentie.

Wie het arrest goed leest ziet dat het dit feit, samen dan met de argumentatie, is die de Raad van State tot de schorsing van het RUP doet besluiten. Zo stelt de Raad in haar arrest in punt 6.22:

De verzoekende partijen (het actiecomité, nvdr.) zetten in het verzoekschrift uiteen dat hun belangen door de aangevoerde ongelijke behandeling zijn geschaad. Wat betreft de vijfde tot de negende verzoekende partij stellen zij dat deze “geen opmerkingen (hebben) geuit in het kader van de publieke consultatie”, dat zij “er ook geen weet van (hadden) dat zij dit konden doen”, dat zij “opmerkingen (hadden) willen uiten” en dat zij “via een correcte publicatie (hadden) kunnen weten dat zij dit konden doen”. Wat betreft de eerste tot de vierde verzoekende partij stellen zij dat deze “wel opmerkingen (hebben) geuit, maar wel laattijdig”, en dat deze opmerkingen “in elk geval (…) op zeer korte termijn (dienden) te worden ingediend, zodat (zij) niet over de volle termijn van dertig dagen beschikten om hun opmerkingen te bezorgen”. Deze argumenten worden noch door de verwerende partijen, noch door de tussenkomende partijen weerlegd (de overheden, nvdr.). De loutere bewering dat de verzoekende partijen niet aantonen dat de bezwaren van de eerste tot de vierde verzoekende partij niet mee werden behandeld, volstaat daartoe niet.

Waarna ze onmiddellijk hierachter in punt 6.24 stelt: “Het middel (argument, nvdr.) is in de aangeven mate ernstig.”

Maar is dit verhaal zoals Dirk Lindemans liet uitschijnen wel zo? Neen. Op 7 juli 2009, dus 5 dagen na de start van de inspraakperiode voor dit MER verschijnt er immers in Het Laatste Nieuws het verhaal ‘Bewoners mogen milieu-advies geven’ van Erik De Troyer. Hierin wordt in detail beschreven dat er sinds 2 juli en tot 31 juli een inspraakperiode loopt voor dit MER met daarbij voldoende informatie over wat men moet doen en waar men meer details kan vinden. Vermoedelijk was het stukje via kopie/paste trouwens gewoon overgenomen van de stedelijke website.

De aankondiging dat er een MER ging opgemaakt worden stond dus wel in een krant en dan wel nog in de vorm van een artikel in ‘s lands meest gelezen dagblad. Meer publiciteit kan men zich amper wensen. Want wie leest nu een advertentie over een MER in een krant? Geen kat. En toch reageerden ondanks dit artikel Raldes en het actiecomité te laat. Zouden ze dat stukje niet gelezen hebben? Twijfelachtig voor groepen die deze zaak heel nauw op de voet volgen. Bovendien was het dossier toen volop in discussie met op 9 april 2009 nog een zeer druk bijgewoonde informatievergadering in CC Belgica waar Filip De Preter, medewerker van Dirk Lindemans, vooraan mee het woord mocht voeren. Bovendien wist iedereen die het verhaal volgde dat er een MER met kennisgeving lag aan te komen.

Hadden het actiecomité en Raldes wel tijdig hun opmerkingen gegeven dan had Dirk Lindemans bij het debat voor de Raad van State natuurlijk veel minder argumenten om te stellen dat de kennisgeving aan het publiek hier verdwenen was. De reden waarom men die opmerkingen te laat verstuurde lijken dan ook hier te vinden. Het argument welke Dirk Lindemans hier gebruikte was immers een die al van tel was sinds het regeringsbesluit van 8 april 2008 en dat hij hier perfect kon gebruiken. En dan was een te late reactie op die opmaak van dit MER een uitstekende strategie. Die late reactie was, blijkt achteraf gezien, een koel berekende gok. Geen fout, integendeel. Een perfecte timing.

Opvallend is wel dat geen enkele van de overheden of hun advocaten dit artikel van Het Laatste Nieuws van 7 juli bij de debatten voor dse Raad van State hebben opgemerkt. Die late reactie van de actievoerders had dan in een ander licht kunnen gezien zijn.

Bij het actiecomité ontkent Geert Vermeir wel dat hun laattijdige reactie opzettelijk was. “Wij hadden dat persartikel echt niet opgemerkt en inderdaad, het is merkwaardig dat niemand bij ons dat gezien heeft maar van een opzettelijke strategie is zeker geen sprake geweest.  Het MER moest trouwens toen nog opgemaakt worden en kon ook gekozen hebben voor een andere locatie dan deze van het Oud Klooster.”

Willy Van Damme