Oekraïne – Een akkoord op papier

Er werd eergisteren een akkoord bereikt tussen de VS, de regering in Oekraïne, de EU en Rusland over de erg gespannen situatie in Oekraïne. Die dreigde geheel te ontaarden in een burgeroorlog en zelfs oorlog. Een gevolg van de staatsgreep van 21 februari en het niet aanvaarden ervan door grote delen van de Oekraïense bevolking en vooral Rusland.

Oorlogstaal

In de uren voordien leken de gesprekken nochtans op een grote flop te zullen uitdraaien. Zo stelde president Vladimir Poetin tijdens zijn jaarlijkse urenlange interviewsessie met de bevolking dat hij desnoods zijn leger zou sturen om de Russischtaligen en zogenaamd etnische Russen te beschermen.

De bijeenkomst van 17 april leverde dan toch een akkoord op. Vraag is of het meer waarde heeft dan het papier waarop men het afdrukte.

Gelijktijdig liet Barack Obama verstaan dat het Russisch leger geen partij is voor het Amerikaanse conventionele leger. Ook dreigde hij ermee om de economische oorlog via sancties verder aan te scherpen.

Oorlogstaal die in Europa voor een beginnende paniek leek te zorgen. Zo citeerde de Financial Times eergisteren Antonio Tajani, de Italiaanse EU commissaris voor Industrie en Ondernemen stellende dat de EU zich geen groot conflict met Rusland kan veroorloven.

Gas

Zo stelde die volgens de Britse zakenkrant krant in een publieke verklaring: “We zijn de VS niet, we hebben geen schaliegas zoals zij. Elke vorm van sancties tegen Rusland zou ook onze bedrijven raken.”

Waarmee hij natuurlijk Vladimir Poetin gelijk geeft die stelt dat Europa niet zonder Russisch aardgas kan. Het verhaal van Amerikaans schaliegas is trouwens zowat de meest overroepen mediahype van de voorbije jaren.

De oliemaatschappijen BP en Shell hebben zich trouwens al uit de zaak teruggetrokken en de amper rendabele productie stagneert. Amerikaans schaliegas voor Europa is dan ook een pure fantasie, een fata morgana. En dus vergt een serieus beleid dat men met die realiteit rekening moet houden.

Racisme

Of het in Genève plechtig ondertekende akkoord van 17 april buiten het papier veel waard zal zijn valt echter af te wachten. Alles hangt feitelijk af van het feit of de VS en hun vazalregering in Kiev bereid zijn hun deel van het akkoord na te leven. Twijfelachtig.

Gaan deze ‘vrijheidsstrijders’ bereid zijn om hun racistische gewelddadige natuur af te leggen. Wie gelooft dat?

Zo staat er in de overeenkomst letterlijk:

All sides must refrain from any violence, intimidation or provocative actions. The participants strongly condemned and rejected all expressions of extremism, racism and religious intolerance, including anti-semitism.

All illegal armed groups must be disarmed; all illegally seized buildings must be returned to legitimate owners; all illegally occupied streets, squares and other public places in Ukrainian cities and towns must be vacated.

Alle partijen moeten afzien van geweld, intimidatie en provocatieve acties. De ondertekenaars veroordelen en verwerpen ten strengste elke vorm van extremisme, racisme en religieuze onverdraagzaamheid, inbegrepen anti-Semitisme.

Alle illegale gewapende groepen moeten ontwapend worden, alle illegaal bezette gebouwen moeten teruggegeven worden aan hun oorspronkelijke eigenaars. Ook moeten alle onrechtmatige bezette straten, pleinen en andere publieke plaatsen in steden en dorpen in Oekraïne verlaten worden.

Staatsstructuur

Met betrekking tot de voorziene hervorming van de staatsstructuur zegt de tekst:

The announced constitutional process will be inclusive, transparent and accountable. It will include the immediate establishment of a broad national dialogue, with outreach to all of Ukraine’s regions and political constituencies, and allow for the consideration of public
comments and proposed amendments.

Het aangekondigde grondwettelijk proces zal inclusief, transparant en verantwoord zijn. Het zal de onmiddellijke start van een nationale dialoog bevatten die rekening zal houden met alle Oekraïense regio’s en politieke geledingen. Waarbij het mogelijk wordt om commentaar en voorstellen vanuit het publiek aan te nemen.

Allemaal mooi maar wie de realiteit op de grond in Oekraïne kent weet dat dit aartsmoeilijk wordt. De VS en ook de EU hebben door hun imperialistische politiek en het steunen van een assortiment van extremisten en oligarchen in het land politieke krachten op gang getrokken die zich niet zo simpel zullen laten muilkorven.

Sergeï Lavrov, Russisch minister van Buitenlandse Zaken moet het nieuwe niet meer failliete Rusland internationaal vertegenwoordigen. Kon men in de Baltische staten in 1991 zonder morren honderdduizenden Russischtaligen hun nationaliteit afnemen dan is er nu in het geval van Oekraïne luid protest. Men zal er meer rekening moeten mee houden.

Het is als met die jihadisten in Syrië, een ander product van het westerse imperialisten. Ook daarvan weet men dat ze gewoon niet of zeer moeilijk te temmen zijn. Lees er maar de duizend-en-één verslagen van onze veiligheidsdiensten over na.

Plaatselijke realiteit

Politieke partijen zoals Svoboda, Ons Oekraïne en Pravy Sektor zijn in wezen creaties van het westen. Ze teerden wel op een plaatselijke realiteit maar kregen dankzij de miljarden toegestroomde Amerikaanse dollars de wind in de zeilen.

En zij zijn de regering. Vitali Klitschko en zijn Udar weigerden zelfs in de regering te zetelen. En dus blijft er buiten die drie ultra-racistische partijen nog alleen Ons Vaderland van oligarch Julia Timosjenko. Voorwaar een fris gezelschap dat de VS hier installeerde.

En dus moeten die groepen volgens dit ook door hen ondertekende akkoord stoppen met hun racisme, niet alleen tegen joden of de andere orthodoxe kerken – er zijn er drie in het land waarbij de aan het Vaticaan gelieerde Uniatenkerk vooraan mee op de barricaden stond – maar ook tegen Russen of de Russische taal.

Maar dit extreem racisme is voor Svoboda, Ons Oekraïne en Pravy Sektor juist de essentie van hun politiek zijn. Het is als eisen dat de N-VA of het Vlaams Belang wel in de regering mag zitten maar alleen mits ze hun Vlaams-nationalisme opgeven. Het is hun hoofdbekommernis, de kern van hun bestaan. Zonder dat geen N-VA. Zonder fascisme geen Pravy Sektor of Svoboda.

Specifiek karakter

Nu is die regering natuurlijk bijna geheel onderhorig aan de VS maar het lijkt dromen om te denken dat die politieke partijen hun specifiek karakter gaan opgeven. Ook moeten bijvoorbeeld Pravy Sektor en andere fascistische knokploegen zich dan terugtrekken uit de door haar bezette gebouwen en moet het Maidanplein vrijgemaakt worden. En daar klinkt al hun njet.

Inderdaad wishful thinking. Zeker als we zien dat deze week een der presidentskandidaten in Kiev bont en blauw werd geslagen omdat hij het voor die Russischtaligen opnam. Hetzelfde voor die parlementsleden van de Communistische Partij die in het parlement nota bene door leden van Svoboda werden afgeslagen.

Vladimir Poetin, volgens de westerse media of een nieuwe Stalin of een nieuwe Hitler. The Britse krant The Times, eigendom van Rupert Murdoch en de Saoedi’s, beweerde vandaag zelfs dat de man 40 miljard dollar in Zwitserse bankkluizen heeft zitten. De bron hiervoor: niet gespecifieerde spionagediensten.

Gaan die extremisten hun extremisme zoals ze hier op papier beloofden afzweren? Kom nou. In Donetsk heeft men trouwens al gezegd dat zij hun bezettingen maar opgeven als die in Kiev dat ook doen.

Het akkoord zal dan ook grotendeels afhangen van de wil van de VS om dit akkoord na te leven en te doen naleven door haar vazallen in Kiev. Men kan hier alleen maar sceptisch over zijn als we weten dat de VS de in Budapest getekende overeenkomst van 1994 over de neutraliteit van Oekraïne aan zijn laars lapte en hetzelfde deed met de overeenkomst voor de vorming van een coalitieregering van 21 februari.

Toneel

Maar het probleem met dit soort van onderhandelingen is dat het bijna steeds om een show gaat, diplomatiek toneel om de buitenwereld te belazeren. De vraag die men zich hierbij dan ook moet stellen is welke realiteit er zich achter die schouwburggordijnen afspeelt.

Want Moskou en Washington speelden hier blufpoker, Obama om zijn vermeende oppermacht te tonen, Poetin omdat vooreerst Rusland onder hem uit zijn zware crisis kroop en wil tonen dat niet meer zomaar met zich laat lachen. Waarbij zijn verhoopte hoge populariteit bij de Russen eveneens een grote rol speelt.

Dat beide partijen in Oekraïne hierin weinig of niets te zeggen hebben is duidelijk. De pro-Russische opstandelingen waren trouwens niet eens aanwezig. En ook Europa liep er maar voor spek en bonen bij. Dat lijkt eveneens zeker.

Europa telt niet

Mevrouw Catherine Ashton, verantwoordelijke voor het Europees buitenlandbeleid, mocht wel aanwezig zijn. En luisteren. Herman Van Rompuy maakte zich eerder in de zaak wel kwaad op de VS en eiste Oekraïne daarbij op voor Brussel.

Het zesde wiel aan de wagen, Catherine Ashton, buitenlandverantwoordelijke van de EU, mocht ook in Genève mee aan tafel zitten. Iemand moest immers de koffie zetten en koekjes ronddelen.

Maar al snel zong die niet een of twee toontjes lager maar een gans octaaf. De man klonk gewoon vals en maakte zich voor eeuwig belachelijk. Dit terwijl het hier toch steeds over Europa en de relaties van de EU met Rusland en Oekraïne gaat. Maar zelfs dan speelt Brussel slechts de rol van het zesde wiel aan de wagen. Zielig.

Positief is wel de verklaring achteraf van Obama waarbij Reuters gisteren schreef:

‘…. move forward with the decentralization reforms that they’ve proposed,” Obama said at the White House. (1)

De nadruk door Obama op de decentralisatie der macht lijkt te tonen dat Washington toch een compromis wil aanvaarden. Negatief is dan weeral dat de klassieke media gisteren stelden alsof alleen Rusland en zijn Oekraïense fans toegevingen moeten doen. Zeker daar de traditionele westerse pers veelal gewoon de spreekbuis is van haar regeringen.

Willy Van Damme

1) Reuters: http://uk.reuters.com/article/2014/04/18/uk-ukraine-crisis-idUKBREA3D0C420140418?feedType=nl&feedName=ukmorningdigest